تحلیل فرونشست زمین با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری، اطلاعات چاه‌های ژئوتکنیکی و پیزومتری (مطالعه موردی: منطقه شهری18تهران)

پدیده فرونشست زمین شامل فروریزش[1] یا نشست رو به پائین سطح زمین است که می­تواند دارای بردار جابجایی افقی اندک باشد. این حرکت از نظر شدت، وسعت و میزان مناطق درگیر، محدود نمی­باشد. منطقه ۱۸ شهری در جنوب غربی کلان­شهر تهران گسترش یافته است. مطالعات انجام شده در پژوهش حاضر در بخش­های، تداخل سنجی راداری، تحلیل گمانه­های ژئوتکنیکی، تحلیل چاه­های پیزومتری، بررسی عوارض ژئومورفولوژیکی انجام یافت. در مرحله اول تصاویر سال­های 2015 و 2017  مربوط به سنجنده سنتینل – 1 اخذ گردید و سپس در نرم افزار اسنپ(SNAP) پردازش شد. نقشه­های توزیع گراول، شن و ماسه و همچنین ریزدانه با استفاده از اطلاعات گمانه­های ژئوتکنیکی تهیه گردید. نتایج نشان داد که از جهت شمال منطقه مورد مطالعه به سمت جنوب دانه بندی کوچکتر می­شود. اما در کل میزان توزیع گراول قابل توجه بود. قرارگیری منطقه 18 شهری بر روی مخروط­افکنه جوان کن که توزیع بالای گراول و متخلخل را در عمق­های تحتانی دارا می­باشد و با توجه به عمق چاه­های موجود در منطقه که ضخامت بالای آبرفت را نشان می­دهد، با افت سطح ایستابی و خالی شدن خلل و فرج بین دانه­بندی­ها و درنتیجه افزایش وزن آبرفت در جهت نیروی گرانشی وجود پدیده فرونشست را موجه نشان می­دهد. حداکثر میزان فرونشست بدست آمده از مطالعه تداخل سنجی راداری در حدود 430 میلی­متر و در محدوده محله یافت­آباد می­باشد. نرخ فرونشست از غرب به شرق و از شمال به جنوب با افزایش همراه است. با حذف فضاهای باز منطقه مورد مطالعه که اغلب در اختیار بخش کشاورزی و صنعت می­باشد، از نظر جمعیتی و مسکن این منطقه جزء مناطق پرتراکم می­تواند باشد. بخش شرقی منطقه 18 شهری تاثیر بالائی از پدیده فرونشست می­پذیرد. نتایج نشان داد در محدوده­هائی که بافت خاک ریزدانه می­باشد با میزان فرونشست ارتباط دارد. از معابر اصلی موجود در منطقه که از پدیده فرونشست زمین با نرخ بالا متاثر می­شود می­توان اتوبان­های آیت­الله سعیدی در شرق و اتوبان آزادگان در قسمت جنوبی منطقه 18 شهری نام برد. خطوط ریلی بین شهری تهران – تبریز و خط مترو 3 از المان­های مهم حمل و نقلی منطقه 18 می­باشد که متاثر از پدیده فرونشست می­باشد.   [1] Sinkhole

Keywords:

subsidence , Tehran , Radar interferometry , Geotechnics , Groundwater , GIS , SNAP , کلمات کلیدی: فرونشست زمین , تهران , تداخل‌سنجی راداری , ژئوتکنیک , آب‌های زیرزمینی , GIS , SNAP