پیشینه سازه‌های چوبی‌ با‌ مصادیق مذهبی در روستاهای ‌‌ایران به‌منظور توسعه بناهای مذهبی در روستاها

نوشتار حاضر با طرح این سوال که چوب‌، چگونه در معماری بناهای مذهبی روستایی ایران استفاده شده ‌‌در جستجوی آن است که آیا امروزه چوب قابلیت آن را دارد که در توسعه بناهای مذهبی روستایی به‌کار گرفته شود؟ روش تحقیق، مبتنی بر مشاهدات میدانی و رجوع به مکتوبات است و از حیث هدف، کاربردی و به‌لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. در جریان بررسی، پیشینه­ای غنی از سازه­های کاملاً چوبی تا نیمه چوبی در هفت پهنه از هشت پهنه روستایی، در فهرستی بالغ بر هشتاد مصداق شناسایی ‌‌شد که تعدادی از آن‌ها به تفصیل، معرفی و تحلیل می­شوند. عناصر‌ اصلی سازه­های چوبی عبارتند از تیر، ستون­، خرپا، شبکه­ الیاف چوبی و عناصر فرعی از توفال­کوبی، نی­ یا حصیر. در پوشانه از خار، کاهگل، لته­های چوبی، سفال یا ورقه­های فلزی استفاده می‌شود. از نتایج پژوهش آن است که امروزه در توسعه بناهای مذهبی روستاها‌، گزینه­ ساخت با چوب، در تعدادی از پهنه­های روستایی امکان‌پذیر و راهکارهایی برای آن پیش‌بینی شده است. لذا تلاش برای احیای چنان شیوه­ای از ساخت به دلایل زیست محیطی، اقتصادی، فرهنگی و رابطه معمارانه چوب با مکان‌های مذهبی و در نهایت پایداری اجتماعی ضرورت دارد. در این میان موانعی در انتخاب سازه‌های چوبی وجود دارند که عبارتند از‌ عدم حمایت لازم از سوی مقررات ملی ساختمان برای ساختن با مصالح بومی، ‌عدم اطمینان به دوام چوب در مقابل زلزله، آسیب‌پذیری سازه­های چوبی بومی در حریق، کمبود استادکاران، تصورعدم امکان مقاومت چوب در دهانه‌های بزرگ‌ و تمایل به نو­خواهی افراطی(مسئله فرهنگی) که می‌بایست از طریق راهکارهایی آن‌ها را برطرف ساخت.    

Keywords:

wood structure , Iranian rural religious places , building or development of religious places , contemporary religious places. , چوب , سازه چوبی , توسعه بناهای مذهبی چوبی , پهنه ­های روستایی.