واکاوی تطبیقی تصویرگریهای رباعیات منسوب به حکیم خیام

عمده شهرت جهانی حکیم خیام را باید در ترجمه انگلیسی نسبتا آزاد ادوارد فیتزجرالد از رباعیات منسوب به او دانست. در پی ترجمه فیتزجرالد طیف گوناگونی از هنرمندان تصویرگر در صدد بازنمایی رباعیات بر آمدند. در غرب، رغبت خاصی در هنرمندان تصویرگر برای بازنمایی رباعیات پدید آمد که از تصویرگری های هنرمند آمریکایی، الیهو ودر آغاز شد. البته تاریخ نخستین تصویرگری رباعیات به سال ۸۲۶ ق. باز می گردد که مربوط می شود به نسخه خطی محفوظ. پاره ای از هنرمندان در تصویرگری خویش، بعضا روح کلی یک رباعی را محور کار خود قرار داده اند و پاره ای در بازنمایی خود بر یک یا چندین واژه از ابیات متمرکز گشته اند. برخی به بازنمایی معنای ظاهری ابیات پرداخته اند و برخی رویکردی نمادین تر اتخاذ کرده اند. پژوهش پیش رو، به واکاوی تطبیقی تصویرگری های رباعیات- بر اساس سه رباعی با ترجمه انگلیسی ادوارد فیتزجرالد- می پردازد و هدف اصلی آن، واکاوی چگونگی بازنمایی مفاهیم مهم رباعیات منسوب به حکیم خیام در آثار مصور تنی چند از هنرمندان و واکاوی تاثیر مکتب های هنری، محیط فرهنگی و سنت زیبایی شناختی بر آفرینش این آثار است. این تصویرگران به ویژه هنرمندان متقدم تر، در بازنمایی و تصویرگری خود از رباعیات، گاه مستقل عمل کرده اند. سنت فرهنگی و نمادسازی های مبتنی بر سنت فرهنگی و هنری غربی، در خلق این آثار بی تاثیر نبوده است و نیز تصویرگری های غربیان از رباعیات حکیم خیام را می توان نقطه تلاقی فرهنگ های شرق و غرب دانست.

Keywords:

رباعیات حکیم خیام , ادوارد فیتزجرالد , تصویرگری , واکاوی تطبیقی.