اثر وجود سنگریزه در سطح خاک بر میزان تلفات خاک

یکی از پارامترهایی که بر میزان فرسایش و رسوب تأثیر می گذارد، میزان پوشش سنگریزه بر روی سطح خاک می باشد . سنگریزه های موجود در سطح خاک همانند محافظی سطح خاک را از در معرض مستقیم قرار گرفتن خاک در برابر قطرات باران محافظت نموده و از برخورد قطرات باران با ذرات و خاکدانه های خاک ممانعت بعمل می آورد . از طرف دیگر سنگریز های سطحی با افزایش ضریب زبری سطح خاک در برابر جریان رواناب سطحی مقاومت نشان داده و موجب کاهش سرعت جریان و قدرت فرسایندگی آن می گردد . علیرغم این دو موضوع گاهی سنگریزه سطحی ممکن است اثر متفاوتی ایجاد کند . بدین صورت که باعث کاهش سطح نفوذ و افزایش میزان رواناب می شود . بویژه در حالتی که سنگریزه ها در خاک فرو رفته و تنها سطح آنها روی خاک نمایان باشد که افزایش رواناب منجر به افزایش رسوب خواهد شد . برخی از محققان سنگریزه را جزء عامل فرسایش پذیری خاک به حساب آورده در حالیکه برخی دیگر آن را جزء پوشش سطحی می دانند [.1] نتایج حاصل از رگرسیون چند متغییره مبین این مطالب است که درصد سنگریزه در سطح خاک بیشتر در کاهش رسوب مؤثر بوده تا در رواناب، در حالیکه درصد وزنی سنگریزة خاک در کاهش رواناب تأثیر بیشتری را نشان می دهد [.2] با توجه به نتایج بدست آمده می توان چنین نتیجه گیری کرد که سنگریزة موجود در سطح خاک بصورت پوشش سطحی عمل کرده و خاک سطحی را در برابر قطرة باران مصون می دارد [.2] نتایج تحقیقات دفیگوریدو و پوسن(De Figueriedo, T. & Poesen, J. ) حاکی از همبستگی معنی دار بین سنگریزة موجود در سطح خاک با میزان فرسایش و عدم این معنی داری با تولید رسوب می باشد . ایشان تأثیر سنگریزه بر تولید رواناب و رسوب را به دو شکل بر روی سطح خاک و یا قرار گرفته در خاک عنوان می کند، که با توجه به وضعیت سله و حفرات خاک میزان رواناب و رسوب تولید شده متفاوت خواهد بود [2].