تحلیلی بر تعارض منافع در پروژه های بزرگ مقیاس مشارکتی در شهر با تاکید بر مدل شراکت عمومی-خصوصی-مردمی (مطالعه موردی: پروژه ارگ جهان نمای اصفهان)

توسعه‌های شهری با هدف ایجاد منفعت عمومی صورت می‌پذیرد ولی گاهی به ایجاد تضادها بین اهداف و نتایج مورد قبول گروه مختلف و تعارضات منجر می‌گردد. از آنجا که تأثیر تعارضات مقوله‌ای زمینه‌دار است، اهمیت مدیریت آن را به مثابه‌ یک رویکرد روش‌شناختی و عملی برجسته می‌سازد. مدل‌های جدید مدیریت تعارضات، مدل مشارکت عمومی خصوصی در توسعه شهری(3P) و مدل مشارکت عمومی و خصوصی و مردمی(مدل شراکت) (4P) است. 4P یک مفهوم نسبتاً جدید است که هدف آن به کارگیری انواع بازیگران در فرایندهای برنامه‌ریزی با هدف ایجاد برنامه‌ریزی اثربخش‌تر و همه شمول‌تر برای پاسخ به چالش‌های مشارکت بخش‌های عمومی خصوصی با تقویت جایگاه مشارکت مردمی در برنامه‌ریزی است. روش تحقیق در این مقاله از منظر هدف، کاربردی و از منظر راهبرد تحقیق، استفهامی است که با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و روش مروری ساده به کشف و توصیف مؤلفه‌های 3P و 4P پرداخته و مدیریت تعارضات در مدل جدید 4P را مطرح می‌نماید. روش گردآوری اطلاعات، مصاحبه شبه ساختار یافته به منظور فهم مشکلات پروژه ارگ جهان‌نمای اصفهان و تعیین تعارضات بین کنشگران اعم از گروه‌های ذی­نفع و ذی­نفوذ با استفاده از نمونه­گیری هدفمند است و داده‌های متنی مکتوب اعم از اسناد شهری و خبری، مطالعات پژوهشی و گزارشات مربوط به پروژه و محدوده آن، قبل، حین و بعد از انجام پروژه با روش تحلیل محتوای کیفی جهت‌دار(قیاسی) بررسی و درنهایت با استفاده از «ماتریس دستیابی به اهداف» تعارضات میان‌ گروهی در این پروژه تحلیل شده‌است. تعارضات بین سازمانی و گروه‌های مردمی در این پروژه در سه حوزه تملک اراضی(مالکان قطعات موجود در کاروان­سرای تحدید)، نوع کاربری پیشنهادی برای محدوده(تغییر کاربری فضای سبز به فرهنگی و درنهایت تجاری) و ساخت پروژه جهان‌نما از لحاظ کالبدی(عدم توجه به حریم ارتفاعی و خط آسمان میدان نقش‌جهان) به وجود آمده‌است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عدم شناخت کنشگران در پروژه جهان‌نما و عدم توجه به مشارکت و در مفهومی فراتر، شراکت (شریک بودن در سود و ضرر و نوآوری­های یک طرح) گروه‌های مختلف اعم از بخش عمومی، خصوصی و مردمی در فرآیند طرح باعث ایجاد تعارضات شده و این امر منجر به عدم تحقق اهداف طرح گردیده است.

Keywords:

تعارض منافع , مدیریت تعارضات , مشارکت , مدل شراکت عمومی خصوصی مردمی(4P) , ارگ جهان نما اصفهان