کوتاه شدگی واکه در کردی میانی: تحلیلی براساس اصول واج شناسی بهینگی

در پژوهش توصیفی - تحلیلی پیش رو، پژوهش­گران در چارچوب اصول و روش­های نظریۀ واج­شناسی بهینگی به فرایند کوتاه­شدگی واکه در گویش کُردی میانی پرداخته­اند. بررسی داده­ها بیان­گر آن است که گویشوران کُردی میانی این فرایند را، در پیوند با غلت­سازی، درواقع به­منزلة راهکاری برای رفع التقای دو واکه به­کار می­برند. به این صورت که واکه­های کشیدۀ پایان واژه که دارای دو جایگاه زمان‌مند و دومورایی هستند، هنگامی­که پیش از پسوندهایی قرار گیرند که با یک واکه شروع شده­اند، کوتاه می­شوند و یک مورایشان آزاد می­گردد و در فرایند غلت­سازی، به یک غلت تعلّق می­گیرد که جایگاه آغازۀ هجای بعدی را پر می­کند؛ بنابراین، فرایند یادشده با هدف حفظ جایگاه­های زمان­مند صورت می­گیرد. این امر می­تواند به این معنی باشد که در کُردی سورانی، همخوان‌های آغازۀ هجا مورایی هستند؛ همچنین، پس از تعیین محدودیت­های دخیل در صورت­گرفتن این فرایند و مشخّص‌نمودن سلسله­مراتب آن­ها، تحلیل بهینگی داده­ها نشان داد که در کُردی میانی، فرایند غلت­سازی ازطریق کوتاه­شدگی واکه­های کشیده، نسبت به فرایندهای دیگری که به­طور معمول برای رفع التقای واکه­ها در پیش گرفته می­شود مانند درج غلت، حذف یکی از واکه­ها، ادغام دو واکه، مرکّب­سازی واکه­ای و... هزینۀ کمتری دربر دارد.  

Keywords:

کوتاه­شدگی , واکه , کُردی میانه , بهینگی , التقای واکه