ضرورت تاسیس رگولاتور مستقل در صنعت برق

صنعت برق در ایران یکی از بزرگترین و پراهمیت ترین صنایع کشور برشمرده می شود و هرگونه تغییرات در این صنعت پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی گسترده ای خواهد داشت. اما با وجود این درحال حاضر این صنعت پایه، در وضعیت مناسبی قرار نداشته و به نوعی با بحران جدی روبه رو است. این بحران ناشی از عوامل بیرونی و کلان اقتصادی مانند تغییرات نرخ ارز، مشکلات ناشی از تحریم ها و افزایش تورم و... بوده که این عوامل خارج از اختیارات مدیران حوزه برق است. عوامل بحران زای داخلی صنعت برق، شامل پایین بودن نرخ تعرفه برق و غیرکارشناسی بودن آن، بدهی های انباشته وزارت نیرو که ناشی از واگذاری های غیراصولی دارایی های اصلی صنعت برق، تغییرات ناقص ساختاری در صنعت برق و نبود نقشه راه و برنامه ریزی مدون برای گذار از وضعیت فعلی است. مسلما می توان ریشه تمام این بحران ها را در بخش های سیاستگذاری و مدیریتی یافت. ازاینرو راه حل پایدار و عملی بهبود وضعیت موجود را بایستی در اصلاح و توسعه قوانین و مقررات و توسعه ساختارها و نظامات اجرایی جستجو کرد. با بررسی ساختار صنعت برق ایران و مقایسه آن با این صنعت در سایر کشورها میتوان دریافت، وجود نهادهای مستقل و قدرتمند تنظیم گر در سایر کشورها یکی از مهمترین تفاوت ها میان ساختار
صنعت برق در ایران با سایر کشورهاست. از مهمترین وظایف این نهاد می توان به تعیین کارشناسی ساختار تعرفه برق و نرخ های آن، ارزیابی هزینه های صورت گرفته و تطبیق هزینه های واقعی با قیمت تمامشده برق اشاره داشت. همچنین این نهاد نظارت ویژه بر بازار برق و وضع مقررات مناسب را جهت حفظ رقابت در بازار برعهده خواهد داشت و نیز با قدرت اجرایی و تهیه اسناد قضایی مناسب برای ارائه به محاکم قضایی می تواند بر اجرای قوانین نظارت ویژه داشته و مرجع کارشناسی و رسیدگی به شکایات بازیگران مختلف بازار و شرکت های موجود در این صنعت باشد. نهاد تنظیم مقررات یکی از مهمترین ارکان تجدید ساختار در کشورهای مختلف بوده و کمک شایانی به موفقیت تجدید ساختار در این کشورها کرده است. متاسفانه در ایران چنین نهاد قدرتمند و مستقلی وجود نداشته و وزارت نیرو یا نهادهای وابسته به آن این وظیفه را برعهده دارند که این به ایجاد مسئله تعارض منافع دامن میزند. از آنجایی که سهم بزرگی از تولید و بهره برداری سیستم برق کشور در اختیار وزارت نیرو است، این نهادها به هیچ عنوان صلاحیت انجام وظایف یک نهاد تنظیم گر مستقل و قدرتمند را ندارند. همچنین شورای رقابت به عنوان دیگر نهاد موجود در این زمینه در شرایط فعلی کارآمدی کافی به منظور اجرای مقررات در این حوزه و اعمال نظرات خود را ندارد. بنابراین این شورا نقش نهاد تنظیم مقررات مستقل یا ارکان رقابت را بهخوبی اجرا نکرده است. با این تفاسیر خلا چنین نهادی بهشدت در کشور احساس می شود و اصلی ترین راهحل برون رفت از شرایط موجود برای صنعت برق را می توان ایجاد نهاد قانونگذار و تنظیم گر مستقل و قوی و همچنین توسعه قوانین کارا برای این صنعت دانست.

Keywords:

رگولاتور , برق