کارکرد رهیافت انسان‌شناسی در فهم اندیشه‌ی سیاسی متفکران مسلمان؛ مورد مطالعاتی: شیخ شهاب‌الدین سهروردی

پژوهش حاضر با عنایت به پیوند مستحکم میان "اندیشه‌ی سیاسی" با "انسان‌شناسی"، به‌دنبال تدارک چارچوب انسان‌شناسی‌ مناسبی بود تا به مدد آن بتوان اندیشه‌ی سیاسی متفکران مختلف را فهم کرد. مورد مطالعاتی این پژوهش، اندیشه‌ی سیاسی شیخ شهاب الدین سهروردی بوده و با روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه مطالعه کتابخانه‌ای انجام شده است. نتایج نشان داد، سرشت انسان در تعیین ریاست مطلوب مدینه، مبنای مشروعیت حاکم، نحوه‌ی حکمرانی و ماهیت سیاست اثرگذار است. پذیرش اختیار، مبنای شایستگی حاکم و لزوم پاسخ‌گویی وی را در بحث رابطه‌ی حقوق و تکالیف تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. مدنی‌الطبع ‌دانستن انسان در مبنای تشکیل جامعه و تاسیس دولت، چیستی قانون و کیستی قانون‌گذار متبلور شده است. اصالت ‌بخشیدن به حیات اخروی موجب طرح موضوعاتی هم‌چون: اعراض از قدرت ‌طلبی به‌ عنوان غایت سیاست، پیامدهایی هم‌چون پاسخ‌گو دانستن اصحاب سیاست در آخرت، منع تضییع حقوق دیگران، تعیین مفاد و روش تربیت و اطاعت مردم از حاکم را درپی داشته است. غایت‌مندی انسان موجب جهت‌دهی به سه ساحت مبنای مشروعیت، غایت دولت و قانون حاکم بر جامعه شده است تا در مجموع انسان بتواند تشبه به حق تعالی پیدا کند.

Keywords:

سهروردی , سرشت انسان , اختیار , مدنی‌الطبع , حیطۀ حیات , غایت انسان , سیاست اندیشی