تحلیل ناکامی قرائت حزب عدالت و توسعه در الگو شدن برای جهان اسلام

حزب عدالت و توسعه به‏ویژه با بیداری اسلامی در سال 2011م، مدعی الگویی میانه و کارآمد در تلفیق اسلام و لیبرال‏دموکراسی غربی برای دیگر کشورهای اسلامی برآمد. بر اساس این مدعا، نوشتار حاضر درصدد است با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که: این الگو با توجه به چالش‌های مسلمانان و به‏ویژه جنبش‌های اسلامی که به‌عنوان مخاطبان اصلی الگوی ترکیه مطرح می‌شوند، با چه چالش‌هایی روبه‏روست؟ بر اساس متغیرهای مهمی چون سکولاریسم، توجیهات ارزشی و هنجاری، مداخله‌های خارجی، مشارکت سیاسی، مسئله فلسطین و سیاست‌های وحدت‌گرایانه که مورد توجه جنبش‌های اسلامی منطقه قرار دارد، فرضیه مقاله بر آن است که الگوی حزب عدالت و توسعه با چالش‌های متعددی روبه‏روست. حرکت این الگو بر اساس رویکرد دوگانه منفعت ـ هویت، سبب انشعاب دوگانه در سیاست‌های راهبردی و در نتیجه، ناپایداری در عمق راهبردی حزب می‌شود. این تناقضات موارد مهمی چون مغایرت‌های مبنایی اسلام و لیبرال‏دموکراسی، غرب‌گرایی ارزشی ـ لیبرالی و شرقگرایی هویتی ـ تکفیری، ارتباط راهبردی با رژیم صهیونیستی در کنار توجه موضعی به مسئله فلسطین و در نهایت با ورود به مسئله سوریه، زمینه تنش صفر و صدی را دربرمی‌گیرد

Keywords:

منفعت ـ هویت , نوعثمانی‌گری , حزب عدالت و توسعه , سکولاریسم , عمق راهبردی