بررسی و تحلیل تشبیه در دیوان بدر چاچی

بدرالدین چاچی­ یکی از شاعران مشهور قرن هشتم هجری است که از محبوبیّت زیادی در هند برخوردار ­است. ویژگی ­اصلی شعر بدر، کاربرد زیاد صور خیال به­ویژه تشبیه و استعاره است. در این تحقیق براساس روش توصیفی-­تحلیلی، تشبیه که عنصری اساسی برای بیان مضامین مدنظر شاعر بوده، بررسی شده است. توجه و تمایل زیاد شاعر به تشبیه سبب شده است تا در کلّ دیوانش­ (شامل ­2836 بیت)، 1378 ­بار از تشبیه استفاده­ کند. برخی از شگردهای کاربرد تشبیه را به­دلیل بسامد بسیار آنها می­توان از ویژگی­های سبکی ­شعر وی محسوب کرد. ازاین­جمله ­می­توان به تشبیهات مفرد به مرکب، تشبیه و مراعات نظیر، ترکیبات ابداعی ­برای مشبهٌ‌به و پیوند تشبیه و جناس اشاره کرد. شاعر توانسته ­است از راه تشبیه برای برخی از مضامین تکراری شعر فارسی همچون طلوع خورشید، فرارسیدن شب و هلال ماه توصیفات و تصاویر تازه­ای ارائه کند؛ هرچند در موارد معدودی در ساختار و پیوند ارکان معدودی از تشبیهات نارسایی­ها و نقص­هایی مشاهده می­شود. تشبیهات بدر چاچی به­طور عموم فشرده و متراکم نیستند، اما آنجا که تشبیهاتش را با استعارة مصرّحه پیوند می­زند، غالباً دیریاب و مبهم به نظر می­رسند.

Keywords:

بدر چاچی , تشبیه , زاویة تشبیه , نوکردن تشبیه , آرایش تشبیه