تحلیل پژوهش‌های ایران درباره‌ی آلودگی هوا با رویکرد علم‌سنجی

سابقه و هدف: امروزه در علم‌سنجی از کلیدواژگان تولیدات علمی جهت ارزیابی بروندادهای علمی استفاده می‌شود. در این پژوهش از کلیدواژگان تولیدات علمی متخصصان ایرانی حوزه آلودگی هوا نمایه شده در پایگاه‌های بین‌المللی جهت تحلیل واژگان استفاده شده است. مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از فنون و نرم‌افزارهای علم‌سنجی انجام‌شده است. داده‌های این پژوهش از پایگاه وب‌آ‌وساینس از سال‌ ۱۹۸۳ الی ۲۰۱۸ استخراج شد. جامعه پژوهش شامل ۱۰۵۴ مدرک که با استفاده کلیدواژه‌های لاتین مرتبط با آلودگی و ریشه‌های آن و مطابق با استراتژی جستجو پایگاه می‌باشد، به‌دست آمده است. برای تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار‌های Bib Excel، SPSS، UCINET و Excel استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان داد از نظر فراوانی، کلیدواژه‌های "تهران" و "ذرات معلق" بیشترین فراوانی را داشته‌اند. نتایج این پژوهش نشان داد تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی حوزه‌­ی آلودگی هوا از ۱۱ خوشه تشکیل شده است که خوشه‌های ۱ و ۱۱ به ترتیب با ۱۴ و ۱۳ واژه از پربسامدترین خوشه‌ها به شمار می‌روند. همچنین بر اساس یافته‌ها، پژوهشگران کشور آمریکا بیشترین همکاری را با پژوهشگران ایرانی با تولید ۹۱ مدرک داشته‌اند. از طرفی در بازه‌ی زمانی مورد مطالعه، مؤسسات پژوهشی و اجرایی حوزه­‌ی آلودگی هوا کمترین تولیدات علمی را داشته‌اند. نتیجه‌گیری: تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در سال‌های مشخص‌شده روند رو به رشدی داشته است. همچنین نقشه‌های تراکم واژگان حوزه­‌ی آلودگی هوا نشان از تراکم واژگان "کیفیت هوا" و "ذرات معلق" در نقشه‌ها را دارد.

Keywords:

Air pollution , Scientometrics , Iranian researchers , Content analysis , آلودگی هوا , علم‌سنجی , پژوهشگران ایرانی , تحلیل محتوا