بررسی آلودگی نیترات آب زیرزمینی در سازه هیدرولیکی قنات: روستاهای جلمبادان و رامشین، شمال سبزوار

قنات بهعنوان سیستم هیدرولیکی باستانی و پایدار باعث برداشت تسهیل آب میشود. بررسی کیفیت آب قناتها از این جهت که آلاینده های مختلفی مانند یون نیترات (NO3−) میتوانند توسط آنها انتقال یابند بسیار حائز اهمیت است. از اینرو، هشت نمونه آب قنات روستاهای جلمبادان و رامشین در شمال غرب سبزوار از نظر هیدروشیمیایی و آلودگی به یون نیترات مورد ارزیابی قرار گرفت. کاتیون کلسیم (Ca²⁺) و آنیون نیترات، یونهای غالب بودند. غلظت یون نیترات از حداقل 43.58 mg/L تا حداکثر 2544 mg/L متغیر بود و غلظت آن در همه نمونه های آب (به جز یک نمونه) بالاتر از مقدار مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی (50 mg/L) برای آشامیدن بود. نمودار پایپر((Piper نشان داد که ترکیب شیمیایی اولیه ی آبها Ca-HCO3 بوده و به سمت نیتراته و سدیک شدن تغییر یافته است. افزایش یون سدیم را میتوان ناشی از فرآیند تبادل یونی دانست. این مطالعه نشان داد که فعالیتهای انسانی مانند رهاسازی فاضلابهای خانگی و کودهای کشاورزی به قناتهای مورد بررسی، منابع اصلی ایجاد آلودگی هستند.

Keywords:

قنات , کیفیت آب , آلودگی , نیترات