فراتحلیلی بر نقش عملکرد های شناختی کارگران در عوامل موثر بر وقوع حوادث شغلی: مروری بر مطالعات انجام شده

زمینه و هدف: حوادث شغلي به عنوان یكي از اصلي ترین علت های آسیب و مرگ در کشورهای در حال توسعه است. شناسایيعوامل وقوع خطر و حادثه در مشاغل و محیط های کاری مي تواند در جهت ارتقای سلامت کارگران و پیشگیری از وقوع حوادثباشد. خطای انساني و فاکتورهای مرتبط با آن یكي از عوامل وقوع حوادث است که مي توان به عملكردهای شناختي مانند درک،توجه، دقت و تمرکز اشاره کرد. هدف از انجام مطالعه بررسي میزان توجه به عملكرد های شناختي در میان دیگر موارد ثبتشده به عنوان عوامل وقوع حادثه است.مواد و روشها: این مطالعه با مرور و تحلیل مقالات و مستندات جست و جو شده در پایگاه های داده معتبر فارسي زبانSID, MAGIRAN و خارجي زبان PUBMED, GOOGLE SCHOLAR و با استفاده از سرواژه های فارسي حوادث شغلي،عملكرد شناختي، کارگران و انگلیسي “Accidents”, “Cognitive Factors” انجام شده است. سپس با استفاده از جدول های موجود در مقالات، عوامل مرتبط با عملكردهای شناختي انسان شناسایي و مورد بررسي و مقایسه قرار گرفتند.نتایج: در مجموع تعداد 70 متن در جست و جوی اولیه شناسایي شد؛ پس از بازبیني و مطالعه عناوین و حذف موارد بي ربطتعداد 18 مقاله با موضوع مورد نظر بدست آمد که مورد مطالعه دقیق قرار گرفت. در میان عواملي که به عنوان حادثه شغليگزارش شده بودند، در محیط های کاری صنعتي اغلب به شرایط ناایمن، نقص دستگاه، بي احتیاطي و نداشتن آموزش کافياشاره شده بود. در محیط های بهداشتي درماني عوامل ارتباط بیشتری با فاکتور های انساني مانند عدم آگاهي، عدم دقت وخستگي، داشت.نتیجه گیری: همانطور که گفته شد در فاکتورهای انساني موثر بر وقوع حوادث بیشتر به خطای انساني و اعمال ناایمن اشارهشده است و به جایگاه عملكرد های شناختي و رواني در ثبت گزارشات کمتر توجه گردیده است. عواملي مانند حجم زیاد کار،کار طولاني، کمبود خواب و عجله بر متغیرهای شناختي انسان مانند دقت، تمرکز و توجه تاثیرگذار است و احتمال وقوع حوادثبا این عوامل مرتبط است لذا لازم است در شغل هایي که به صورت شیفت های چرخشي و شیفت شب هستند به عوامل شناختيبیشتر توجه گردد.

Keywords:

حوادث شغلي , عملكرد شناختي , کارگران , خطای انساني