وضعیت علم نجوم در مصر دوره فاطمیان

علم نجوم، که يکي از شاخه هاي علوم عقلي است در حکومت شيعي فاطميان از اهميت بسياري برخوردار بود. مسئله پژوهش حاضر ارتباط عقايد اسماعيليه با رشد علم نجوم است. عقل گرايي نهادينه شده در عقايد اسماعيليه زمينه سازِ رشد علوم عقلي و از جمله علم نجوم شد. روش اين پژوهش به صورت کتابخانه اي و استخراج مطالب لازم از منابع دست اول دورۀ مذکور است که در به دست دادن اطلاعات متقن در زمينه علم نجوم کمک شاياني به تحقيق حاضر نمود. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که طلايي ترين دوره علم نجوم در عصر فاطميان در حکومت الحاکم بأمرالله 396-411 هـ.ق بود. تأسيس رصدخانه کوه مقطّم و تأليف «زيج الحاکمي» توسط منجم معروف فاطميان؛ ابنيونس از جمله فعاليت هاي مهم اين دوره بودند. ضمن آنکه فعاليت هاي علمي ابن هيثم (م 431 ه.ق) و از جمله تأليفات او در علم نجوم غالباً در اين دوره به رشته تحرير در آمدند. هرچند پس از ابن هيثم علم نجوم در دوره فاطميان به افول گراييد. علم احکام نجوم و رويکردهاي مختلف خلفاي فاطمي نسبت بدان بخش پاياني اين مقاله است که در ارائه تصويري جامع از نجوم عصر فاطميان کمک شاياني خواهد نمود.

Keywords:

عقلگرايي , علم نجوم , مصر دوره فاطميان , حاكم بأمرالله , منجمان برجسته