بررسی تأثیر متقابل نظریه بیداری اسلامی و بازتاب آن در انقلاب اسلامی ایران (با تأکید بر نظریه سیدجمال الدین اسدآبادی، امام خمینی(ره) و استاد مطهری)

از ابتدای پیدایش اسلام تا به امروز جنبش های اسلام گرایانه متعددی که قصد اصلاح و زدودن انحرافات و بدعت های پیش آمده در مسیر تعالی جامعه اسلامی، را داشته اند، رخ نموده است. حرکت ها و جنش های دارای این ماهیت را به نوعی می توان پیشینه ای برای جنش معاصر و امروزی بیداری اسلامی محسوب کرد؛ چرا که بیداری اسلامی، نجات اسلام از انحراف و بدعت به جهت پیاده شدن اسلام در زندگی سیاسی اجتماعی مردم، یا براندازی حکومت های مستبد و تشکیل حکومت اسلامی است. از سوی دیگر بدون تردید احیاگری و بیداری جهان اسلام با پیروزی با شکوه انقلاب اسلامی ایران معنا و مفهوم جدیدی پیدا کرد و از مرحله نظر به مرحله عمل و واقعیت رسیده است. اگر چه در دوران معاصر اندیشمندانی در جهان اسلام ظهور کردند که ندای بازگشت به اسلام و تقابل با فرهنگ غرب را سر می دادند و در این مسیر نهضت ها و گروه هایی نیز شکل گرفت ولی پیروزی انقلاب اسلامی به همه مسلمانان ثابت کرد که مسئله بازگشت به اسلام تنها یک خیال و نظر نبوده و نیست. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر متقابل نظریه بیداری اسلامی و بازتاب آن در انقلاب اسلامی ایران، با تأکید بر نظریه سید جمال الدین اسد آبادی، امام خمینی(ره) و استاد مطهری می پردازد. که به نظر میرسد دکترین ها و فهم اندیشمندان جهان اسلام از بیداری اسلامی یکسان و یکنواخت نیست. چنانکه با توجه به شرایط فرهنگی؛ فکری، جغرافیای و اقتصادی سیاسی کشورهای مختلف نسخه متفاوتی به ویژه در عرصه تحلیل و کنش می طلبد. روش پژوهش تحلیلی اسنادی است. براساس یافته های این پژوهش اگر چه انقلاب اسلامی در دامن فقه سیاسی شیعه شکلگرفته ولی به دلیل تأکید آموزه همگرایی و وحدت و مصالح کلان اسلام مصداق بارز بیداری اسلامی است.

Keywords:

بیداری اسلامی , انقلاب اسلامی , جنبش ها , جریان ها , بهار عربی , شیعه سیاسی.