ارزیابی سطح پایداری محلات غیر رسمی با استفاده از مدل ردپای اکولوژیک (نمونه مطالعاتی: محله عباس آباد شهر سنندج)

یکی از زمینه­های ناپایداری توسعه شهری (به ویژه در کشورهای در حال توسعه) گونه­ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی است که در حال گسترش فزاینده بوده و نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است. با مطرح شدن توسعه پایدار شهری در دهه 1980 و لزوم توجه به همه ابعاد وجودی شهر(اعم از زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی) به عنوان پایه­های توسعه پایدار شهری، مشکل سکونتگاه­های غیررسمی وارد فاز مطالعاتی جدیدی شد که بیشتر مربوط به ارزیابی سطح پایداری در این گونه سکونتگاه­ها می­شود. تفکر توسعه پایدار باعث پیدایش روش­ها و شیوه­های کاربردی نوینی در راستای ارزیابی اثرات زیست محیطی از دهه 1990 تا به امروز شده است. در این میان تحلیل ردپای اکولوژیک یکی از شاخص­هایی است که توجه بیشتری را در سطوح آکادمیک، سیاسی و آموزشی به خود جلب کرده است. ردپای اکولوژیک شاخصی است که با ارزیابی و محاسبه انرژی و مواد مستعمل در یک شهر، منطقه و یا کشور، فشاری را که جمعیت و فرایندهای صنعتی بر اکوسیستم وارد می­سازند، برآورد می­کند. شهر سنندج به عنوان مرکز استان کردستان در دهه­های اخیر شاهد موج­های عظیم مهاجرت از روستاها به داخل شهر بوده و همین امر باعث ایجاد سکونتگاه­های خودرو و غیررسمی زیادی مانند عباس­آباد، نایسر و ...  در این شهر شده است. از این رو در این پژوهش سعی شده است تا با روشی تحلیلی_توصیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه­ای و برداشت­های میدانی و با بهره­گیری از شاخص ردپای اکولوژیک، میزان پایداری محله عباس­آباد شهر سنندج به عنوان یکی از محلات غیررسمی شهر سنندج مورد سنجش قرار گیرد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می­دهد که میزان کل ردپای اکولوژیک محله عباس­آباد برابر با 74560.551هکتار بوده که این مقدار با توجه به جمعیت 19هزار و 578 نفره این محله مبین سرانه 3.808 هکتار برای هر نفر در سال 90 می­باشد.

Keywords:

سکونتگاه های غیررسمی , ردپای اکولوژیک , محله عباس آباد شهر سنندج