القای ریشه های مویین در گیاه مارتیغال Silybum marianum از طریق سویه های مختلف اگروباکتریوم رایزوژنز

خارمریم یا ماریتیغال با نام علمی Silybum marianum L. عضوی از خانواده کاسنی (Asteraceae) است. گیاهی یک یا دو ساله که در تمام مناطق شمالی، غرب و جنوب ایران می­روید. میوه این گیاه حاوی ترکیبی فلاونوئیدی به­نام سیلی­مارین است. این تحقیق به منظور بهینه ­سازی شرایط کشت ریشه­ های مویین و بررسی تأثیر عوامل مختلف (سن و نوع ریزنمونه و نوع سویه باکتری) بر القا و رشد ریشه­ های مویین توسط آگروباکتریوم رایزوژنز در گیاه ماریتیغال صورت گرفت. برای این منظور، ابتدا بذور گیاه ماریتیغال بر روی محیط MS جامد کشت شده و در اتاقک رشد نگهداری ­شدند. پس از جوانه ­زنی بذور و رشد گیاهچه­ها، ریزنمونه‌هایی از برگ، هیپوکوتیل و ریشه در سنین مختلف  5، 10 و 15 روزه انتخاب شدند و با سویه ­های مختلف باکتری آگروباکتریوم رایزوژنز (R1000 و ATCC15834) تلقیح شدند. روش تلقیح و بهینه ­سازی محیط کشت و تأثیر غلظت­های مختلف ساکارز بر ایجاد ریشه ­های مویین بررسی گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که ریز نمونه هیپوکوتیل 5 روزه تلقیح یافته با سویه­ ATCC15834 درصد ریشه­ های مویین بیشتری تولید کرد، کم­ترین درصد القای ریشه­ مویین مربوط به سویه R1000 و ریزنمونه برگ 15 روزه مشاهده شد. بین دو روش تلقیح غوطه­ وری و تزریق از لحاظ آماری تفاوت معنی­ دار وجود داشته و بیش­ترین درصد القای ریشه‌های مویین مربوط به روش غوطه ­وری بود. تأثیر غلظت­های مختلف ساکارز نشان داد که بیشترین درصد القایی ریشه ­های مویین مربوط به محیط حاوی 30 گرم در لیتر ساکارز بود.

Keywords:

Agrobacterium rhizogenes , Explant , Hairy root , Silybum marianum L. , Secondary Metabolite , آگروباکتریوم رایزوژنز , ریزنمونه , ریشه‌مویی , ماریتیغال و متابولیت ثانویه