مقایسه ویژگیهای معنایی، فرمی و کاربردی هنرآینه کاری در اماکن مذهبی و حکومتی

هنر آینه کاری از هنرهای سنتی ایران و برخی ک شورهای با پیشینه مشابه ست که عمدتاً در تزئینات داخلی بناهای تاریخی به ویژه اماکن مذهبی کاربرد داشــته و دارد. بهره گیری از این هنر همواره در راســتای ارتقای کیفیت معنوی بنای مذهبی تحقق بخشــیدن به برخی مفاهیم رایج در اینگونه ابنیه صورت گرفته ا ست. از زمان ورود هنر آینه کاری به بناهای با کاربری مذهبی اکثر صاحبنظران به تفاوتهای این هنر در اماکن مذهبی و حکومتی (کاخها) پرداخته اند، این درحالی ست که هنر آینه کاری خود باعث ایجاد نقاط مشترک و شـــباهتهایی در اماکن مذهبی و کاخها شـــده اند. در این مقاله، خصـــلتها و ویژگی های معنایی، فرمی و کاربردی آینه کاری در دو مجموعه اماکن مذهبی و کاخهای دوره قاجار در شــیراز مورد بررســی و پژوهش قرارگرفته اســت. از این رو با بهره گیری از مطالعات و دسته بندی منابع و اسناد کتابخانه ای، بررسی ها و مشاهدات میدانی و استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به ماهیت هنر آینه کاری در معماری اسلامی و کابرد آن در دو عملکرد اماکن مذهبی و کاخها پرداخته شده است. حاصل بررسی در این پژوهش نشان میدهد که که هنر آینه کاری در این دو عملکرد متفاوت خصـــلت هایی همچون: عظمت، قدرت، یگانگی، وحدت، کثرت و غیره ایجاد می نمایند که باعث ایجاد نقاط ا شتراک در اماکن مذهبی و کاخها می شود. ضمنا تزئینات سر شار از فرمها در اماکن مذهبی هویتی خاص به آنها می بخشد. بنابراین میتوان گفت هدف از تزئینات آینه کاری در معماری اسلامی علاوه بر زیبایی، القای مفاهیمی چون نظم و وحدت وجودی اســت که در قالب نقوش هندســی و انتزاعی مانند اســلیمیها، رنگهای خالص و درخشــان (فیروزه ای، طلایی و غیره)، خوشنویسی و کتیبه نگاری آیات قرآنی دیده میشود.

Keywords:

هنرآینه کاری , اماکن مذهبی و حکومتی , هنر اسلامی , ویژگیهای فرمی و معنایی , اعتقادات معنوی