شرح چند بیت از خاقانی با رویکردی انتقادی به دیگر شروح

خاقانی شاعری است که اگر او خیال‌انگیزترین شاعر زبان فارسی نامیده شود، گزافه نیست. توجه‌نکردن به لایه‌های عمیق ساختاری و معنایی شعر او باعث می‌شود هم از مقصود و معنای منظور او در شعر دور شویم و هم لطافت‌های شعری او را درنیابیم. خاقانی در سرایش اشعارش از انواع علوم مرسوم در عهدش بهره برده و این یکی از دلایل لایه‌مند بودن اشعار اوست. در یکی از قصاید دشوار خاقانی در مدح شروانشاه، چند بیت وجود دارد که در شروح خاقانی‌پژوهان، مقصود شاعر به‌درستی گزارش نشده ‌است. علت این برداشت‌های نادرست، گاهی درنیافتن درست ترکیبات موجود در ابیات است؛ مانند «پل‌شکستن»، «چنگ جره»، «عقد جمان» و «ردیف»، «زبرقان»، «پر کرکسان چرخ» و گاهی توجه‌نداشتن به ارتباط اجزای بیت و ارائة شرح ناقص از ابیات است. در این مقاله با هدف ادا‌کردن حق شعر خاقانی به‌شکلی نیکو، سعی می‌شود افزون‌بر ذکر معنای درست ابیات، به نکات مهم زیبایی‌شناسی‌ای پرداخته ‌شود که فهم آنها نیز در گرو توجه به گستردگی اطلاعات خاقانی است.

Keywords:

خاقانی , دیوان خاقانی , شرح , نقد شروح