بررسی ساختار ترکیب‌های اشتقاقی شعر طالب آملی از دیدگاه سبک‌شناسی زبانی

طالب آمُلی یکی از از بزرگ‌ترین گویندگان سده یازدهم هجری است که در جریان تحول و تغییر سبک هندی نقش قابل توجّهی داشته است. بیشترین توجه پژوهش‌گران بر روی جنبه‌ی خیال‌بندی و مضمون‌آفرینی شعر اوست. در این میان عنایت کمتری به روساخت و جنبه‌های زبانی شعر او، به ویژه هنر ترکیب‌‌سازیش شده است. در این جُستار به این وجه زبانی او پرداخته می‌شود. یکی از مهم ترین عناصری که در سبک شناسی شعر مطرح است، ساختار زبانی شعر است. از جمله تمهیداتی که طالب در ساختار زبانی شعر خود بهره برده است برجسته سازی است. طالب در جهت ترکیب‌سازی از این اصل بیش‌ترین استفاده را کرده است و غالب ترکیب‌های او به پیروی از این اصل بر مخاطب عرضه می‌شود. ترکیب های اشتقاقی موجود در دیوان طالب آمُلی ذیل عنوان‌هایی چون: ترکیب های ونددار، ترکیب شبه‌ونددار، صفت‌های فاعلی و مفعولی مرکّب، ترکیب‌های وصفی و ترکیبات مصدری بررسی و تحلیل شده‌اند. بسیاری از این ترکیب ها، چشم‌نواز و دلکش می‌باشند و جدا از این که موجب درنگ مخاطب می‌شوند، جلوه‌ای تازه به زبان شعر او بخشیده‌اند. هنرنمایی طالب سبب شده است تا این ترکیبات اشتقاقی در موضعی مناسب قرار گیرند که هم ارزش صوری کلام را والا کنند و هم بار معنایی کلامش را غنی سازند. بنابراین می‌توان گفت که وجه غالب زبانی طالب آملی، ترکیب‌سازی و لزوم عنایت ویژه به این ترکیبات امری ضروری است.

Keywords:

طالب آملی , سبک هندی , ترکیب‌سازی , زبان , برجسته‌سازی