بررسی عوامل تأثیرگذار بر انتخاب وسیله سفر معلولان - مطالعه موردی: شهر همدان

یکی از اهداف اصلی سیستم حمل‌ونقل عمومی، ایجاد شرایط سفر مطمئن و آسان برای همه افراد جامعه و همچنین کاهش تمایل استفاده از وسیله شخصی برای انجام سفر همه مسافران است. در بسیاری از شهرهای کشور، سیستم حمل‌ونقل عمومی فعلی چنین شرایطی را برای معلولان فراهم نمیکند؛ زیرا، تقریباً در تمام وسایل حمل‌ونقل عمومی مورد استفاده، تجهیزات لازم برای جابجایی این افراد تعبیه نشدهاست و قابلیت دسترسی برای معلولان (و به طور خاص، ویلچرسواران) به سیستم حمل‌ونقل عمومی وجود ندارد. از سوی دیگر، به منظور افزایش میزان عدالت اجتماعی بین گروه‌های مختلف استفاده‌کنندگان از سیستم حمل‌ونقل عمومی، می‌بایست مسیرهای دسترسی و مناسب‌سازی‌های لازم انجام شود، و ناوگان حمل‌ونقل همگانی به امکانات ویژه برای معلولان تجهیز شوند. برای آن که بتوان میزان مطلوبیت گونه‌های مختلف حمل‌ونقل در صورت ایجاد قابلیت دسترسی برای معلولان ارزیابی کرد، لازم است ابتدا نقش عوامل تأثیرگذار بر رفتار انتخاب وسیله آنها مشخص گردد. در این پژوهش، برای تعیین اختلاف رفتار بین دسته‌های مختلف معلولان از آزمون آماری تفاضل دو نسبت و تحلیل واریانس استفاده شده است. برای این منظور، ویژگی‌های فردی و خانوار مربوط به افراد در کنار نحوه انتخاب وسیله سفر به صورت حضوری برای جامعه‌ای متشکل از 87 نفر از معلولان شهر همدان پرسیده شد. نتایج نشان می‌دهند که نیاز به ویلچر برای سفر، تعداد اعضای خانواده و مالکیت ویلچر برقی تأثیر معناداری بر انتخاب همه وسایل سفر دارند، در حالی که مالکیت ویلچر، درآمد، جنس و سن تنها در انتخاب بعضی از وسایل سفر تأثیرگذارند. همچنین، تحلیل همبستگی متغیرهای مستقل، وجود رابطه خطی قوی بین آنها را نشان نمی‌دهد، در حالی که میزان همبستگی آنها با انتخاب وسیله نسبتاً قوی است.

Keywords:

معلولان , حمل‌ونقل درون‌شهری , انتخاب وسیله سفر , مالکیت ویلچر , تحلیل آماری