معناشناسی «وجوه و نظائر» و چگونگی معادل یابی آن در فرایند ترجمه حداد عادل از قرآن کریم

دانش «وجوه و نظائر» به بررسی دلالت­های متعدد واژگان در بافت کلام وحیانی قرآن کریم می­پردازد و نشان­ می­دهد که این کتاب عظیم، دارای لایه­های مختلف معنایی است. ازاین­رو، فهم دقیق و معناشناسی واژگان قرآن، منوط به فهم وجوه و نظائر است. واژگان چند معنا در مصحف شریف، بیش از یک معنا را در نهاد خود جای داده که در ترجمه، غالبا بیش از یک معادل را پذیرا نیستند. ناظر به ­همین تنگنا، گاهی مترجمان در ترجمه واژگان دچار لغزش شده و واژه­ای را که در موارد گوناگون معانی متفاوتی دارد، همه­جا یکسان ترجمه کرده یا وجه معنایی واژه را متناسب با معانی موجود در کتب وجوه و نظائر و علوم قرآنی برگردان نکردهاند. نگارندگان این جستار با بررسی و استقصا وجوه قرآنی در ترجمه حداد عادل، به ­تناسب حجم اندک این پژوهش، شماری از این وجوه قرآنی را به­ صورت کاملا تصادفی، ارزیابی توصیفیـ تحلیلی و نقدی نموده­اند. دستاورد این پژوهش که اساس آن بر وجوه معنایی و نه نظائر متمرکز است، نشان داد که این ترجمه از منظر دانش وجوه و نظائر، غالبا معادل و مطابق است؛ اما در بسیاری موارد نیز دچار لغزش و اشتباه شده و معانی­ای مغایر با معانی موجود در کتب وجوه و نظائر، علوم قرآنی و تفاسیر ارائه کرده ­است.

Keywords:

وجوه معنایی قرآن , ترجمه قرآن کریم , حداد عادل