بازخوانی اهداف تقیه در شعر سنایی غزنوی و شریف رضی

تقیه در مذهب شیعه در میان امامان (ع)، عالمان و شاعران شیعه قرن­های نخستین اسلامی، به­منظور رسیدن به اهداف متعالی یا حفظ جان در مواقعیکه حاکم یا عرف مخالف شدید شیعه است، به­کار گرفته میشد. اختناق، فقر و شیعه­زدایی، میتواند از عوامل توجیه­کننده تمسک به تقیه در رابطه با مردم و حکومت تلقی شود و چون هردو شاعر؛ سنایی غزنوی و سید رضی، فارغ از محدوده مکانی، در یک بازه زمانی می­زیسته­اند، تقیه را با توجه به شرایط اجتماعی، سیاسی و خانوادگی خویش بهکار میبرند. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی - تحلیلی، موضوع تقیه را در شعر سنایی غزنوی به­عنوان شاعر پارسیسرای شیعه و شعر سید رضی بهمنزله شاعر شیعه عرب با رویکرد تطبیقی بررسی کند. هرچند دو شاعر شیعه­مذهب هم­عصر، قاعده تقیه را وسیلهای برای دفاع از آرمان­های شیعه و رسیدن به اهداف خویش در آثارشان بهکار بردهاند، ولی با توجه به اینکه سید رضی، شاعری سیاسی و علوی است؛ از این­رو، تقیه را در شعر خویش بهمثابه ابزاری درراستای رسیدن به بالاترین قدرت سیاسی و مذهبی شیعه که همان ایجاد حکومت علوی به­وسیله خویش است، استفاده میکند، حال آنکه سنایی غزنوی، این قاعده را با توجه به رعایت حال عرف جامعه، حکومت و اختناقی که ناشی از شیعه­هراسی وجود داشته است، درراستای تبیین امامت ائمه (ع) بهکار گرفته است

بازخوانی اهداف تقیه در شعر سنایی غزنوی و شریف رضی Keywords:

ادبیات تطبیقی , تقیه , شعر فارسی , شعر عربی , سنایی , سید رضی