واکاوی کاربرد آرایههای «علم بدیع» در زبانهای فارسی و انگلیسی با رویکرد تطبیقی

بهرغم تمام مشابهاتی که بین دو حوزه بلاغت ایرانی‑اسلامی و بلاغت انگلیسی‑اروپایی وجود دارد، توجه بیشتر حوزه بلاغت ایرانی‑اسلامی به مباحث سه علم بیان، بدیع و معانی و درعینحال، گاه دقتورزی بیشتر در بلاغت انگلیسی‑اروپایی و توجه بیشتر به بلاغت نوشتاری در گستره جغرافیایی ایران و بلاغت گفتاری در اروپا، از وجوهی است که این حوزههای بلاغی را از یکدیگر متمایز میکند. رویکرد تطبیقی به بلاغت در دو زبان فارسی و انگلیسی، بهویژه در طبقهبندی صناعات مطرح بدیع که موضوعی اصلی این پژوهش است، به پژوهشگر در تحلیل جنبههای زیباییشناسی سخن کمک میکند و موجب غنای بلاغت در هر دو حوزه زبانی میشود. ازاینرو، طرح پرسشهایی مانند چگونگی روششناسی طبقهبندی بلاغت در زبانهای فارسی و انگلیسی، میزان شباهتها و تفاوتها در چارچوب طبقهبندی بلاغت و چگونگی زیباییشناسی بلاغت در این دو زبان، از پرسشهای اساسی در چنین پژوهشی است که میکوشیم با روش تحلیل کیفی‑کمیگرایانه و روش گردآوری کتابخانهای اطلاعات، به این پرسشها پاسخ دهیم. دستاورد این پژوهش این است که در زبانهای فارسی و انگلیسی، بیشتر میتوان به بررسی تطبیقی علم بدیع در مقایسه با دو علم معانی و بیان پرداخت. علم بدیع، در بلاغت فارسی بهعنوان یک دانش مستقل شناخته میشود، بسیار گستردهتر از بلاغت انگلیسی است که بهعنوان علم خاصی مطرح نیست و اصطلاحات و مفاهیم بدیعی در زبان انگلیسی، گاه با صناعات علم معانی و بیان درهمآمیخته است و نیز مرزهای آرایههای لفظی و معنوی برخلاف زبان فارسی در زبان انگلیسی از یکدیگر چندان تفکیک نشده است.

Keywords:

رویکرد تطبیقی , طبقهبندی , بلاغت , بدیع , زبانهای فارسی و انگلیسی