یاداشت تحلیلی: داده و مدیریت

هر سیستم منابع-مصارف آب از زیرسیستم‏های متعددی تشکیل شده است. این زیرسیستم‏ها تعاملات و بازخوردهای درهم‏تنیده و پویایی دارند. انسجام پایایی سیستمهای منابع آب معمولا بهطورطبیعی برقرار است. اما گستردهشدن دخالت انسان در یک قرن اخیر، اثرات منفی بر منابع آب داشته و پایایی این سیستمها را دچار مخاطره کرده است. اکنون قواعد حاکم بر برداشتها و مصارف آب نقش مهمی در بقا منابع آب دارند. درواقع، اثربخشی این قواعد و تبعیت بخش انسانی (مسئولین، آببران و ...) از آن، میتواند موجب پایایی سیستم گردد. اما برای اصلاح یک سیستم (رفع کاستی‏ها و ارتقا اثربخشی)، مدیریت نیازمند ارزیابی سیاست‎ها و استراتژیهای خویش است. لذا، نظام ارزیابی باید طراحی و پیادهسازی شود.اما منظور از نظام ارزیابی چیست؟ در این مقاله سعی شده تا ارتباط ارگانیک نظام ارزیابی (از داده تا تصمیم) با مدیریت شرح داده شود. به نظر میآید، امروزه در ایران باید بر مفاهیم و اهمیت سنجش و پایش و بیش از آن بر نقش اصولی این دادهها در مدیریت، تاکید شود. زیرا برای مدیریت یکپارچه منابع آب، نظام ارزیابی نقشی حیاتی دارد. داده‏های اندازه‏گیری شده نه تنها بایستی موثق و کافی باشند، بلکه باید متناسب با نیازهای مدیریتی (درسطوح مختلف) باشند. بنابراین این مقاله به موضوعات «توسعه پایا و منابع آب»، «طرح و برنامه پایش منابع و مصارف آب»،«نقش معیارها/نشانگرها/شاخص‏ها در نظام ارزیابی»، به عنوان ابزار الزامی در توسعه یک نظام ارزیابی هدفمند برای افزایش توان تصمیم‏گیری مدیران در حوزه منابع آب پرداخته است. در این مسیر، مدل مفهومی این نظام ارزیابی برای مدیریت منابع-مصارف آب، به اختصار ارائهشدهاست.

Keywords:

سیستمهای منابع آب , توسعه پایا