درآمدی بر کاربرد مقاصد شریعت از دیدگاه امامیه

از مباحث بسیار حساس و مسئله برانگیز در فرهنگ فقهی شیعه، قلمرو مقاصد و رعایت مصالح و مفاسد و توجه به روح وجهت اصلی احکام است. آنچه بر مباحث فقهی شیعه سنگینی می کند. چگونگی استفاده از علم مقا صد در استنباط احکام است؛ زیرا بی توجهی به مقا صد و اغراض حکم در جریان استنباط، موجب بی روح شدن احکام و از خا صیت افتادن آن می شود. محصور شدن فقه در معانی تنگ و عدم پویایی آن، از نتایج دیگر بی توجهی به اهداف شریعت است که فقه را از پاسخگویی به بسیاری از مسائل مستحدثه ناتوان می سازد. فقه امامیه برای رهایی از این آسیب ها ضمن آنکه به نصوص شرعی بیان کننده ی احکام در به دست آوردن احکام اهمیت زیادی می دهد. نظارت مقاصد و اهداف شریعت را بر این نصوص ضروری می داند. تا به واسطه ی توسعه ی منابع به تشخیص صحیح حکم در منطقه فراغ نائل گردد؛ و همچنین در موارد ما فیه نص بتواند در فهم مدلول خطاب شرعی و مراد اصلی شارع موثر با شد. علاوه بر آنکه توجه به مقاصد و اغراض شریعت در تراکم ظنون برای صدق به ادله ی شرعی و مصونیت از خطا و اشتباه در مقام استنباط احکام شرعی و همچنین اقناع سازی مخاطب و موجه جلوه نمودن احکام نقش بسزایی می تواند داشته باشد.

Keywords:

مقصد شریعت , مقاصد الشریعه , علت حکم , منطقه الفراغ