جریانهای احیایی منظر در باغ ایرانی، جستاری در باغ شازده

باغ ایرانی یکی از شاخصترین کهنالگوهای معماری ایرانی است که حاصل بینش جریانمحور انسان نسبت به محیط بوده است. باغ ایرانی نمونهای فاخر از طراحی و توسعه احیایی است. اصطلاح «احیایی» فرایندی را تشریح میکند که در آن یک سیستم بازسازی، تجدید و یا احیا، منابع ذاتی خود را در برداشته و توسعهای پایدار خلق میکند که به همپیوندی نیازهای جامعه و طبیعت میانجامد، زیرا راهکارهای موجود در پایداری، تنها به بررسی وضعیت اکوسیستمها در «زمان حال» میپرداخت. این موضوع باعث شد تا «تفکر پایداری» از توجه به «بهبود گذشته» جا بماند. تئوری احیایی از دیدگاههای فلسفی مبتنی بر مفاهیم «بومشناسانه» وام گرفته و با ریشه دواندن در سیستمهای اجتماعی و محیطی، مجموعهای گسترده از مفاهیم و رویکردها را هدایت میکند. باغ ایرانی «شبکه منحصربهفرد»، «چندلایه»، «متشکل از سیستمهای زنده درون یک منطقه جغرافیایی» است که محصول تعامل پیچیده «زمان»، «اکولوژی» و «فرهنگ»است. این پژوهش بر این فرض استوار است که باغ شازده مفهوم طراحی و توسعه احیایی را در بر دارد. در این راستا هدف مقاله ارزیابی میزان انطباق باغ شازده با چارچوبهای تعریفشده توسعه احیایی است. بر این اساس چارچوب تحلیلی لنز به عنوان ابزاری تحلیلی-سنجشی با بهرهگیری از کاربرگهای ارزیابی جهت سنجش و ارزیابی جریانهای شکلدهنده توسعه احیایی، در شبکهای چندلایه به نام باغ ایرانی به کار گرفته شده است. ارزیابی باغ شازده با چارچوب اجرایی لنز منجر به درک عمیقتری از شرایط زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی میشود. این واقعیت که اغلب مولفههای بنیادی موجود در جریانهای احیایی باغ ایرانی سازنده هستند، به تایید فرضیه ابتدایی در این پژوهش منجر شد. یافتههای این پژوهش زمینه مناسبی برای تلاشهای احتمالی آینده، جهت تمرکز بر جنبههای پایدار باغ ایرانی به عنوان یک الگوی احیایی قابل تکرار در فضاهای شهری است.

Keywords:

باغ ایرانی , باغ شازده کرمان , توسعه احیایی , چارچوب اجرایی لنز , توسعه پایدار , جریانهای احیایی