الگوی تاریخپژوهی مبتنی بر آیات و روایات و اصول کلامی امامیه: چیستی، چرایی، چگونگی

چکیده امروزه بحث تاریخ فکر به یکی از دغدغههای محققان تبدیل شده و رویکرد غالب نگرش فلسفی در فضای دانشگاهی درباره باور امامتشناختی، تاریخی است و کمتر منازعات کلامی را برمیتابند. به عبارت دیگر دنیای مدرن، بیشتر تمایل دارد ماهیت تشیع را با رویکرد تاریخی بشناسد. ازاینرو برای اثبات اصالت تاریخی یک باور امامتی، نخستین ادوار تاریخی شیعه از مهمترین بخشهای شناخت و تحلیل این مکتب به شمار میآید. در طول تاریخ، قدرت حاکم و گفتمان غالب، متعلق به پیروان مکتب خلفا بوده و لذا شواهد پرشماری وجود دارد که تاریخنگاری در منابع اولیه، تحت تاثیر باورهای کلامی و تعلقات سیاسی و قومی مورخان سنیمذهب بوده است. ازاینرو در نقل گزارشهای تاریخی بین عامه و خاصه و گاه بین خود عامه با اختلاف در محتوا روبهروییم. نکته مهم آن است که این اختلافها در محتوا، مستندی برای باورهای غلط میشود و یا باورهای غلط را ایجاد میکند. از سوی دیگر نقل نادرست گزارش تاریخی، شواهد موجود تاریخ بر باورهای کلامی را از بین میبرد و سبب ایجاد شبهات کلامی با پوشش تاریخی میشود. بنابراین باید روش و الگویی ارائه داد تا با گردآوری گزارشهای تاریخی قرآن و سنت به عنوان متقنترین و قطعیترین تاریخ مکتوب وحیانی و با تکیه بر باورهای کلامی شیعه و مطالعات تطبیقی میان منابع تاریخی و رمزگشایی از گفتمان غالب، به تاریخ قطعی دست یابیم؛ تاریخی که اصالت تاریخی باور امامیه را از میان نخستین ادوار به اثبات رساند و مبین باورهای شیعی باشد. به چنین پژوهشی «تاریخپژوهی مبتنی بر آیات و روایات و اصول کلامی امامیه» گفته میشود که بازگوکننده تاریخ درخور اعتماد و اتکایی است و بررسی آن گویای شواهدی بر باورهای کلامی شیعی است و مطالعهاش حاوی استخراج مستندات باورهای کلامی امامیه و تحلیلش مبین باورهاست. همچنین این تاریخ قطعی، بهخودیخود منبعی برای باورسازی به صورت مستقل خواهد بود. این مقاله به دنبال پاسخ به چیستی، چرایی و چگونگی «الگوی تاریخپژوهی مبتنی بر آیات و روایات و اصول کلامی امامیه» است.

Keywords:

Keywords: Pattern of research history , Quran , tradition , Imam's theological principles , reason , decoding public resources. , کلیدواژگان: الگوی تاریخپژوهی , قرآن , سنت , اصول کلامی امامیه , عقل , رمزگشایی منابع عامه.