بررسی سهم معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم نظری بر پایه دادههای امتحانات کشوری

پیشینه و اهداف: جایگاه مهم آموزشوپرورش در زندگی انسان قابلانکار نیست در این خصوص زندگی تحصیلی، یکی از مهمترین ابعاد زندگی اشخاص است که بر سایر جنبههای زندگی تاثیر فراوان دارد. این موضوع موجب شده، پیشرفت تحصیلی دانشآموزان همواره دغدغه اصلی خانوادهها و به موازات آن آموزشوپرورش قرار گیرد. ازاینرو، شناخت عواملی که موجبات کاهش افت تحصیلی و بهبود و ارتقای پیشرفت تحصیلی دانشآموزان را فراهم میآورد، همواره موردتوجه و تاکید است. با توجه به موارد مطرحشده، عمده­ترین هدفی که در این پژوهش مدنظر است، بررسی عوامل فردی و شخصی، ویژگی دانش و دانستن، ویژگی مهارتی و ویژگی شخصیتی مرتبط با صلاحیت معلمان در پیشرفت­تحصیلی دانشآموزان پایه سوم متوسطه نظری، بر پایه دادههای امتحانات کشوری، به منظور تعیین سهم معلمان از دیدگاه دانش­آموزان و معلمان و مدیران مدارس است. همچنین در این تحقیق سعی بر آن است از نتایج بهدستآمده، راهکارهایی برای تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان و توانمندسازی کادر آموزشی مدارس ارائه شود. روشها: روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع علی مقایسهای بود. جامعه آماری این پژوهش شامل استان­هایی بود که بیشترین و کمترین پیشرفت تحصیلی داشتند. در این پژوهش نمونهگیری از دانشآموزان، معلمان و مدیران مدارس براساس روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انجام شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها، از روشهای آمار توصیفی، آزمون t و تحلیل واریانس استفاده شد. ابزار اندازهگیری، پرسشنامه محقق ساخته سهم معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. یافتهها: نتایج نشان داد که برای استانهای با پیشرفت تحصیلی بالا میانگین برای ابعاد ویژگیهای فردی و شغلی، بعد دانش، بعد مهارتی و بعد شخصیتی به ترتیب برابر با (۳۴/۵۷)، (.۷۲/۲۷)، (۱۰/۴۳) و (۷۹/۴۰) بود. میانگینهای بهدست آمده برای استانهای با پیشرفت تحصیلی پایین برای ابعاد ویژگیهای فردی و شغلی، بعد دانش، بعد مهارتی و بعد شخصیتی به ترتیب برابر با (۳۳/۳۲)، (۹۷/۱۴)، (۵۷/۲۳) و (۸۶/۲۰) بود. نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که بین استانهای دارای پیشرفت تحصیلی بالا و پایین در ابعاد ویژگیهای فردی، بعد دانش، بعد مهارت و بعد ویژگیهای شخصیتی معلمان از دیدگاه آزمودنی­ها تفاوت معناداری وجود دارد. با توجه به میانگینهای تعدیل شده، معلمان استانهای دارای پیشرفت تحصیلی بالا، نمره بیشتری در این ابعاد کسب کردهاند. بین استانهای دارای پیشرفت تحصیلی بالا و پایین در ابعاد ویژگیهای فردی، بعد دانش، بعد مهارت و بعد ویژگیهای شخصیتی معلمان از دیدگاه آزمودنیها تفاوت معناداری وجود دارد (۰۰۱/۰=p). نتیجهگیری: ویژگی­های فردی و ابعاد دانشی، مهارتی و شخصیتی معلمان بر ارتقای پیشرفت تحصیلی دانشآموزان پایه سوم نظری تاثیر محسوس دارد. کابردهای متصور بر یافته­های تحقیق حاضر آن است که؛ تعیین صلاحیت­های مورد نیاز معلمان می­تواند خطوط راهنمایی برای تعیین مسیر و استراتژی­ برنامه­های تربیت معلم و آموزش ضمن خدمت معلمان باشد. با توجه به یافته­های تحقیق به سیاست­گذاران آموزش و پرورش و تربیت معلم پیشنهاد می­گردد که در بازنگری برنامه جدید تربیت معلم و آموزش ضمن خدمت معلمان، به تاثیر صلاحیت­های فردی، علمی، مهارتی و شخصیتی معلمان و افزایش سهم آن­ها در برنامه­های بهسازی و بالندگی حرفه ای معلمان و تقویت بعد نظارت توجه ویژه شود. این پژوهش با محدودیت­هایی همراه بوده که ممکن است در تعمیم پذیری یافته­های پژوهش تاثیرگذار باشند از آن­جا که امکان کنترل متغیرهای مزاحمی چون هوش و جنسیت برای محققان وجود ندارد؛ این متغیرها تا حدودی در نتایج تاثیرگذارند، همچنین به دلیل محدودیت­های زمانی و مکانی و صدور مجوزهای لازم، این پژوهش فقط در بین دانش آموزان پایه سوم متوسطه استان­های خراسان جنوبی، مازندران، یزد، تهران، اصفهان با پیشرفت تحصیلی بالا و استان هایی که دارای کمترین پیشرفت تحصیلی هستند، از جمله؛ استان های بوشهر، هرمزگان، خوزستان، لرستان و سیستان و بلوچستان انجام شد. طبیعی است افزایش نمونه منجر به نتایج دقیق­تری خواهد شد.

بررسی سهم معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم نظری بر پایه دادههای امتحانات کشوری Keywords:

پیشرفت تحصیلی , دانش آموزان , سهم معلم