دلایل سازه ای استفاده و رواج گنبدهای شلجمی شکل در ایران: مطالعه موردی مسجد شاه مشهد
Publish place: Archaeological Studies، Vol: 12، Issue: 2
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 748
This Paper With 17 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
این Paper در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JARCS-12-2_002
تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400
Abstract:
گنبدهای شلجمیشکل ازجمله گنبدهای دوپوسته گسسته به شمار میروند که از اواسط قرن نهم هجری قمری/ پانزدهم میلادی و همزمان با دوره تیموری در ایران رواج مییابند. در این شکل از گنبدها، پوسته خارجی در زیر قاعده قوس از خط مستقیم منحرف میشود و بدینوسیله تولید شکمدادگی مختصری میکند که در اصطلاح معماری به آن، آوگون گفته میشود. گنبد شلجمی بهعنوان بخشی از فرهنگ معماری ایرانی محسوب میشود و معماران این سرزمین این سازه پیچیده را بهگونهای شایسته تا به دوران معاصر مورداستفاده قرار دادهاند. درنتیجه به نظر میرسد که این شکل از گنبد، نیازمند یک ارزیابی دقیق پیرامون طراحی، مکانیسم انتقال نیرو و ویژگیهای عناصر سازهای آن باشد. در این مقاله هدف اصلی، نشان دادن نقش آوگون بهعنوان عنصری معمارانه در گنبدهای شلجمی شکل است که پیشازاین، تنها کارکردی زیباییشناسانه برای آن متصور بودهاند. در پژوهش حاضر، گنبد شلجمی شکل مسجد شاه مشهد، بهعنوان نمونه موردی انتخابشده است. این گنبد در نرمافزار Abaqus شبیهسازی گردید و سپس واکنش آن در برابر بارهای استاتیکی (بار وزن) و دینامیکی (بار زلزله) مورد آزمایش قرار گرفت. بهمنظور نشان دادن نقش آوگون، مقایسهای میان این گنبد و گنبدی با تمام ویژگیهای معمارانه مشابه، اما بدون آوگون، انجام گرفت. تحلیل موردنظر نشان داد که آوگون، تنها عنصری زیباییشناسانه نبوده و رواج این شکل از گنبد دلیل سازهای نیز داشته است. به این صورت که آوگون، از میزان فشاری که نیروی وزن به پایههای گنبدخانه وارد میکند میکاهد.
Keywords:
Authors
زینب اکبری
دانشجوی دکتری باستانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس
جواد نیستانی
دانشیار گروه باستانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا نصیری
استاد گروه تاریخ دانشگاه پیام نور تهران
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :