افراز مرز دریایی ایران با عراق الزامات امنیتی و ژئوپولیتیکی

خلیج فارس از ابتدای تاریخ از آن ایران بوده است. حضور ایرانیان در این پهنه آبی یک حقیقت تاریخی و جغرافیایی است. در مقاطعی از تاریخ، خلیج فارس جز آب های داخلی محسوب می گردید. حضور قانونمند ایران در خلیج فارس به سال های بعد از ۱۳۰۲ باز میگردد. در آن زمان با وجود مخالفت قدرت های بزرگ چون انگلیس و آمریکا، تلاش گردید به قلمروهای دریائی ایران در خلیج فارس و دریای عمان سامان داده شود. با تصویب قانون تعیین حدود آبهای ساحلی و منطقه نظارت دولت در دریاها در ۲۴ تیر ۱۳۱۳ اقدامات ایران شکل عملی به خود گرفت. در سال ۱۳۳۶ قانون نفت تصویب و عملیات اکتشاف در قلمروهای دریایی ایران شروع گردید. عراق بدون تعیین حدود قلمرو دریایی خود، ادعا کرد که عملیات ایران وارد قلمرو دریایی آن کشور شده است. در ادامه دست به اقدامات یک جانبه در خصوص تحدید حدود قلمرو دریاییاش زد که از سوی ایران با عدم پذیرش مواجه شد. در طی بیش از ۵ دهه گذشته، مسائل ارضی و مرزی و اختلافات سیاسی ایران و عراق در عدم افراز دریایی دو کشور تاثیر داشته است. وضعیت جغرافیایی سواحل ایران و عراق نسبت به همدیگر و محل دقیق نقطه سه جانبه که نقطه تلاقی مرزهای دریایی ایران، عراق و کویت است در فرایند مرزسازی آینده دو کشور تاثیر زیادی خواهند داشت. هم اکنون مرزدریایی ایران با عراق تحت تاثیر مسایلی چون امضا مجدد قرار داد ۱۹۷۵ الجزایر، میله گذاری مرزها، لایروبی رودخانه شط العرب (اروندرود)، پرداخت خسارات جنگی تحمیلی از سوی عراق و... قرار دارد. این مقاله تلاش میکند ضمن تشریح موارد پیش گفته، ضرورت های افراز مرز دریایی ایران با عراق را تببین نماید.

Keywords:

خلیج فارس , ایران , عراق , مرزدریایی , منافع ملی