بررسی آلودگی زیستمحیطی رسوبات آبراههای به عناصر سنگین در منطقه زرشوران- آغدره (شمال تکاب)

در مطالعه حاضر توزیع آلودگی عناصر سنگین آرسنیک، آنتیموان، نیکل، مس، کادمیم، کبالت، بیسموت، سرب و روی در محیط رسوبات آبراه ه­ای در منطقه زرشوران- آغ­دره با استفاده از تکنیک­ های آماری و تلفیق هندسی حوزه آبریز هر نمونه مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، میزان آلودگی عناصر در ۱۵۴ نمونه رسوب آبراه ه­ای مورد تحلیل قرار گرفت و نقشه ­های مربوط به توزیع فاکتور غنی­شدگی با استفاده از روش­ های تلفیق، روش تخمین پیکسلی، روش­ های آماری و زمین­آماری برای عناصر تهیه شد. بررسی­های فاکتور غنی­شدگی نشان داد که بیشترین غنی­شدگی مربوط به فلزات آرسنیک، آنتیموان، بیسموت، کادمیم و سرب است، همچنین نتایج نشان داد که غلظت فلزهای روی، مس، سرب، آرسنیک، آنتیموان، کادمیم و بیسموت در نمونه­ های رسوبات آبراهه­ای در مقایسه با میانگین جهانی بیشتر است. اعمال روش تحلیل مولفه ­های اصلی بر داده­ ها موجب شد تا تعداد ۹ مولفه اصلی برای داده­ ها تعیین شود که پنج مولفه اول با مقادیر ویژه بزرگتر از یک و با درصد تجمعی بیش از ۸۵ درصد مشخص شدند. در مولفه اول عناصر آرسنیک، آنتیموان، کادمیم، سرب و روی، در مولفه دوم کبالت، در مولفه سوم بیسموت، در مولفه چهارم مس و در مولفه پنجم نیکل، بیشترین مقادیر بارگذاری را بهخود اختصاص دادهاند.

Keywords:

Heavy metals , Environmental pollution , Enrichment factor , Principal component analysis , Zarshuran , Aghdarreh , Takab , عناصر سنگین , آلودگی زیستمحیطی , فاکتور غنیشدگی , تحلیل مولفههای اصلی , زرشوران , آغدره , تکاب