بررسی و تحلیل دورههای بازگشت دما و بارش با استفاده از تحلیل طیفی و تاثیر آن بر مدیریت اراضی (مطالعه موردی: خداآفرین، آذربایجان شرقی)

تغییر در پارامترهای اقلیمی در عصر پیش رو شتاب زیادی به خود گرفته است که میتواند بر فعالیتهای کشاورزی بهصورت مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار باشد. دما و بارش از پیچیدهترین مولفههای اقلیمی است. تحلیل طیفی یک روش علمی و کارآمد بهمنظور شناخت و آشکارسازی رفتارهای پنهان این متغیرهاست. در این پژوهش بهمنظور بررسی و تحلیل دورههای بازگشت دما و بارش با استفاده از تحلیل طیفی، آمار مولفههای اقلیمی (بارندگی، متوسط، بیشینه و کمینه دما) برای یک دوره ۲۷ ساله (۲۰۱۵-۱۹۸۹) برای مدیریت پایدار اراضی استفاده شد. بدینمنظور دادههای اقلیمی دما و بارندگی وارد محیط نرمافزار MATLAB، شد و دورهنگار هر یک از مولفههای اقلیمی به تفکیک ترسیم شد. نتایج حاصل از بررسی هر دورهنگار نشان داد که کمینه مطلق دما دارای چرخههای معنادار با دورههای بازگشت ۸/۳ و ۴/۲ ساله، بیشینه مطلق دما دارای چرخه معنادار با دوره بازگشت ۱/۲ ساله و متوسط دما دارای چرخه‎ معنادار با دوره بازگشت ۷/۲ ساله بود. همچنین بررسی دورهنگار مربوط به بارش موید چرخه معنادار با دوره بازگشت ۴/۳ ساله بود. نتایج حاصل از بررسی چرخهها، نشان داد که حالتهای خاص اقلیمی در منطقه دارای دورههای بازگشت کوتاهمدت است. با توجه به این موضوع و لزوم حفاظت از محصولات کشاورزی بهویژه محصولات باغی، میبایست با بهکارگیری روشهای مدیریت منابع آب و خاک از جمله ایجاد تراس و افزایش زبری خاک و همچنین کاشت گونههای گیاهی مناسب با شرایط اقلیمی منطقه، مقاوم به خشکی و با نیاز آبی کم، بهینهترین شرایط را از نظر کشت محصولات باغی و کشاورزی ایجاد کرد.

Keywords:

Cycle analysis , Climatic data , Return periods , Periodogram , Agriculture , تحلیل چرخه , دادههای اقلیمی , دورههای بازگشت , دورهنگار , کشاورزی