ساختار بصری مشروعیت در آثار ساسانی و بیزانس

مفهوم مشروعیت در حکومت دینی ساسانی بر مبنای فره شکلگرفته و شاه را به اقتدار دنیوی و معنوی رسانده است. فره نیرویی است ایزدی که بهواسطه ارتباطات حکومتی، وارد امپراتوری بیزانس نیز گردیده و درنهایت منجر به شکل­گیری رویکردی مشترک در نمایش مشروعیت دینی پادشاهان هردو دوره شده است. این مفهوم جهت ایجاد ماندگاری در ذهن مخاطب، نیازمند نشانه­هایی با مبنای اعتقادات آیینی بوده است. این عوامل به دلیل اشتراکات معنایی، هم معادل محسوب شده و در آثار هنری جایگزین یکدیگر شدهاند. چگونگی سازماندهی پیام به کمک این نشانهها، بهعنوان هدف این مطالعه مطرح است که با رویکرد نشانه­شناسی صورت پذیرفته است. طبق این روش، آثار هنری با مضمون مشروعیت در ارتباطات اجتماعی تعاملی چند سویه داشته و بهعنوان یک موقعیتگفتمانی، برمبنای رمزگان شکلگرفته­اند. رمزگشایی آنها در هر دو امپراتوری با جایگیری در محورهای همنشینی و جانشینی، مشخص مینماید که پیام هر اثر با عاملی مشترک(لنگر) به بیان محتوا می­پردازد. لنگر نخست در این چیدمانها، ایزدان و فرشتگاناند که بهعنوان اعطاکنندگان مشروعیت و آورنده نشانههای بصری آن شناخته میشوند. آنها عموما حلقه­ای اهدا می­کنند که بهعنوان عامل مشترک دوم در پیوند رمزگان تصویری، نقش اصلی را ایفا کرده و بهصورت بستری جهت پیوند نشانه­های مشروعیت مطرح است. این رمزگشایی بیان می­کند که نظام بصری هر دو دوره بر پایه قراردادهای دینی در جهت تثبیت ارزشهای حکومتی شکلگرفته است.

Keywords:

مشروعیت , فره , نشانه شناسی , ساسانی , بیزانس