الگوهای زیستگاهی عصر مفرغ دشت سیلاخور

دشت سیلاخور در استان لرستان یکی از پهنههای زیستی مهم در ناحیه شرق زاگرس مرکزی است که با توجه به توانمندیهای زیستمحیطی مناسب، زمینهی اسکان گروههای انسانی از پیشازتاریخ تاکنون را فراهم نموده است. این دشت که در امتداد شرقی دره نهاوند و کنگاور واقع شده، با طول بیش از ۷۰ کیلومتر و عرض متوسط ۱۲ کیلومتر در حاشیه شمالی و شرقی رشته کوههای اشترانکوه و گرین (کوه) و مابین شهرهای بروجرد و دورود در استان لرستان واقع شده است. در بررسی باستان شناختی این دشت در دهه گذشته، کمابیش ۷۰۰ اثر تاریخی فرهنگی از دوره نوسنگی تا قرون متاخر اسلامی شناسایی شد، اما تاکنون در راستای تحلیل الگوهای زیستگاهی سکونتگاههای باستانی آن، مطالعات زیادی صورت نگرفته است. در این پژوهش با هدف دستیابی به الگوهای زیستگاهی عصر مفرغ این ناحیه، ۵۱ زیستگاه از میان آثار شناساییشده در محدوده شهرستان دورود انتخاب و سپس با استفاده از محیط GIS به پردازش و تحلیل عوامل موثر در مکان­گزینی سکونتگاهها، شیوهی پراکنش و توزیع آنها در دشت و نوع الگوهای زیستگاهی آنها پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که از میان عوامل جغرافیایی موردبحث، منابع آب، زمینهای حاصلخیز، درجه و دامنه شیب زمین، راههای باستانی و گسل زلزله، بیشترین تاثیر را بر شیوهی پراکنش و مکانگزینی زیستگاهها داشتهاند. همچنین شش نوع الگوی زیستگاهی برای سکونتگاهها بهدست آمد که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد.

Keywords:

دشت سیلاخور , الگوهای زیستگاهی , دورهی مفرغ , مکانگزینی , محیط GIS