تغییرات مکانی شوری و بور قابل جذب در خاک‎های منطقه حسین آباد یزد

شوری و سمیت یون ها یکی از مشکلات عمده ی اراضی کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران می باشد. در منطقه ی حسین آباد که یکی از مناطق مهم کشاورزی شهرستان یزد می باشد، علاوه بر مشکل شوری، علایمی شبیه سمیت بور در محصولات مشاهده شده اند. لذا این تحقیق با هدف ارزیابی و تحلیل تغییرات مکانی شوری خاک به‎عنوان یکی از جنبه‎های تخریب خاک و تهیه‎ی نقشه‎ی پراکنش مکانی شوری و بور قابل جذب خاک انجام شد. الگوی نمونه‎برداری به‎صورت شبکه ای‎ منظم با فاصله ۱۵۰ متر بود. شوری و بور قابل جذب در عمق ۰ تا ۳۰ سانتی‎متری اندازه‎گیری شدند. در مجموع، تعداد ۱۰۴ نمونه مورد اندازه‎گیری قرار گرفت. پس از تجزیه و تحلیل آماری داده ها و بررسی وضعیت توزیع آن ها، به‎منظور پهنه‎بندی متغیرهای مزبور از تخمینگر کریجینگ استفاده گردید. نتایج نشان داد که منطقه، دارای مشکل شوری و فاقد سمیت بور می‎باشد. با توجه به نسبت اثر قطعه‎ای به سقف، وابستگی مکانی بین تمامی ویژگی های اندازه‎گیری شده به جز بور و pH، قوی بود. شوری در نواحی کشت شده به‎علت انجام فرایند آبشویی، کمترین مقدار را دارا بود. میزان بور خاک، بین ۰۷/۰ تا ۶/۱ میلی‎گرم بر کیلوگرم بود. لذا نه تنها مشکل سمیت بور مشاهده نشد، بلکه در بعضی نواحی می‎توان کمبود بور را مشاهده نمود. شوری و بور خاک در سطح اطمینان ۹۹ درصد، دارای همبستگی معنی‎داری بودند. بر اساس آزمون اسپیرمن و پیرسون، بین نسبت جذب سطحی سدیم و شوری همبستگی مثبتی در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد که نشان می دهد املاح منطقه، بیشتر از نوع سدیم‎دار هستند. هم‎چنین pH منطقه، مشکلی برای رشد محصولات ندارد.

Keywords:

Boron , Spatial variability , Geostatistics , Salinity. , بور , تغییرات مکانی , زمین‎آمار , شوری