پهنه‎بندی غلظت مس و بررسی هم بستگی pH و EC با عنصر مس در خاک‎های مجتمع مس سرچشمه

مس یکی از عناصر مهم غذایی برای گیاه محسوب می‎شود که در صورت داشتن غلظت بالا در خاک می تواند به عنوان یک عنصر آلاینده محسوب گردد. مقدار قابل جذب این عنصر در محدوده‎ اطراف معدن مس سرچشمه می‎تواند زیاد باشد. بدین منظور، الگوی نمونه‎برداری خاصی به مرکزیت دودکش‎های کارخانهی ذوب مجتمع و به شعاع ۶ کیلومتر، در سه جهت مختلف (مسیر رفسنجان، شهرک و معدن) طرح‎ریزی و نمونه‎ها در فصل تابستان جمع‎آوری شدند. غلظت کل مس قابل جذب و برخی از ویژگی‎های شیمیایی خاک مانند: pH وEC در ۱۲۲ نمونه‎ی خاک سطحی (عمق صفر تا ۳۵ سانتی‎متری)، اندازه‎گیری گردید که pH هم بستگی معنی‎دار و منفی و EC هم بستگی مثبت معنی‎داری با غلظت کل مس قابل جذب در هر سه مسیر نشان داد. بهترین مدل برازش داده شده، مدل کروی بود و به‎منظور پهنه‎بندی مقدار مس قابل جذب از کریجینگ معمولی استفاده گردید. نتایج نشان داد بیشترین غلظت کل این عنصر در جهت رفسنجان بوده است. هم چنین با توجه به جهت وزش باد غالب در این مجتمع که به سمت رفسنجان می‎باشد، نتایج حاکی از آن است که خروجی دودکش‎ها بر افزایش مقدار عنصر تاثیر داشته و بدین دلیل تجمع عنصر مس در اطراف دودکش‎ها بیش از سایر نقاط می‎باشد. هم چنین، انتقال این عنصر توسط باد از دودکش ها تا حدود ۴ کیلومتری بعد از کارخانه موثر بوده است.

Keywords:

Pollution , Copper , Spatial changes , Environment , Sarcheshmeh Copper complex. , آلودگی , مس , تغییرات مکانی , محیط زیست , مجتمع مس سرچشمه