شاخص های فیزیولوژیکی کمبود آهن در درختان چنار(Plantanus orintalis L.) فضای سبز شهر اصفهان

زردبرگی آهن یکی از نارسائی های مهم درختان چنار فضای سبز شهر اصفهان محسوب می شود. قبل از به کارگیری روش های اصلاحی این زردبرگی، تعیین یک شاخص مناسب ارزیابی وضعیت آهن گیاه ضروری است. بنابراین در این مطالعه فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز، غلظت کارتنوئیدها و کلروفیل برگ به عنوان شاخص های فیزیولوژیکی آهن فعال در مقایسه با غلظت آهن کل برگ برای ارزیابی وضعیت آهن درختان چنار بررسی شد. برای این منظور ابتدا شدت زردبرگی ظاهری درختان چنار در مناطق مختلف مورد بررسی قرار گرفت. سپس تعداد ۷۳ درخت با شدت زردبرگی مختلف انتخاب و در تیر ماه سال های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ از برگ های پیر و جوان آنها نمونه برداری شد. بعد از آن غلظت آهن برگ، مقدار کلروفیلa و b، غلظت کارتنوئیدها و فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز برگ ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که دامنه غلظت آهن برگ درختان با شدت زردبرگی متفاوت و نیز در برگ های جوان و پیر گسترده بود و بین غلظت آهن برگ با شدت زردبرگی هم بستگی دیده نشد. هم چنین غلظت کلروفیلa برگ های با زردبرگی خیلی شدید به ترتیب بیش از ۴۴ و ۳۷ درصد کمتر از برگ های با شدت زردبرگی کم بود. غلظت کلروفیلb نیز در برگ های جوان (حدود ۵۰ درصد) و پیر (حدود ۳۷ درصد) در شرایط زردبرگی خیلی شدید کمتر از شرایط زردبرگی کم بود. غلظت کارتنوئید های برگ های جوان و پیر با شدت زردبرگی ظاهری متفاوت نیز از نظر آماری با یکدیگر اختلاف معنی داری داشت. هم چنین فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز برگ های جوان نیز با افزایش شدت زردبرگی کاهش یافت. براساس نتایج این پژوهش، غلظت کلروفیلa، کارتنوئیدها و فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز برگ ها به عنوان شاخص های مناسب ارزیابی وضعیت تغذیه ای آهن، هم بستگی نزدیکی با شدت ظاهری زردبرگی درختان چنار داشتند. هم چنین، با توجه به فعالیت کم آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز، فعالیت آهن در گیاه پایین بوده و در نتیجه، کم بودن فعالیت آهن برگ، از دلایل احتمالی زردبرگی مشاهده شده در درختان چنار است.

Keywords:

Active iron , Glutathione peroxidase enzyme , Chlorophyll , Carotenoids , آهن فعال , آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز , کلروفیل , کارتنوئید