اثر برخی ویژگیهای خاک بر تولید رواناب و هدررفت خاک در اراضی کشاورزی حوزه آبخیز چهلچای استان گلستان

فرسایش یکی از مهم ترین عوامل موثر بر کیفیت و کمیت خاک است و از مهم ترین مسائل زیست محیطی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران میباشد و میتواند آثار مخربی بر اکوسیستم داشته باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر برخی ویژگیهای خاک بر رواناب و هدررفت خاک با استفاده از شبیهساز باران در اراضی کشاورزی حوزه آبخیز چهلچای استان گلستان انجام گرفت. به این منظور در قالب طرح کاملا تصادفی در ۳۶ کرت ۱۰×۱۰ متر از اراضی کشاورزی حوزه آبخیز چهلچای، میزان رواناب و هدررفت خاک در چهار تکرار به وسیله شبیهساز باران با شدت ثابت ۲ میلیمتر بر دقیقه و مدت زمان ۱۵ دقیقه اندازهگیری گردید. نمونهبرداری خاک نیز به صورت همزمان در داخل هر کرت انجام شد. نمونهبرداریها در مهر ماه سال ۱۳۸۸ صورت گرفت. نتایج هم بستگی پیرسون نشان داد که از بین متغیرهای خاک، درصد آهک، سیلت و شن ریز در سطح ۱ درصد هم بستگی مثبت و معنیداری با رواناب داشتهاند. هم چنین مقاومت خاک سطحی در سطح ۱ درصد، درصد ماده آلی و ازت نیز در سطح ۵ درصد هم بستگی منفی و معنیداری با هدررفت خاک داشتند. در نهایت نتایج مدل چند متغیره نشان داد که درصد آهک تنها عامل موثر در شدت تولید رواناب تولیدی بوده است. هم چنین مقاومت خاک سطحی و درصد ماده آلی نیز از عوامل موثر در میزان هدررفت خاک بودند.

Keywords:

Rainfall simulator , Multiple model , Soil properties. , بارانساز , مدل چند متغیره , ویژگیهای خاک