بررسی صفات کمـی و کیفی عملکرد کلزا تحت شرایط تنش شوری و شناسایی بهترین شاخص مقاومت

به منظور مطالعه آثار تنش شوری بر صفات کمـی و کیفی ارقام کلزای پاییزه، تعیین مکانیزم های احتمالی تحمل به شوری و شناسایی بهترین شاخص مقاومت، آزمایشی در سال ۱۳۸۳ در دانشگاه شهید باهنر کرمان به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش ترکیبی از ۳ واریته (زرفام، سرز و اکاپی)، دو نوع نمک (کلرید سدیم و کلرید کلسیم) و چهار میزان شوری (۱۲، ۸، ۴ و صفر دسی زیمنس بر متر) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که افزایش شوری اثر منفی معنی داری بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد خورجین خوشه اصلی و فرعی، تعداد دانه در خورجین خوشه اصلی و فرعی، طول خورجین در خوشه اصلی و فرعی، عملکرد روغن و عملکرد پروتئین داشته (۰۰۱/۰>P) و صفات مذکور به ترتیب ۴/۹۲%، ۶۷%، ۵/۸۵%، ۳/۸۶%، ۹۶/۷۲%، ۸۰/۷۲%، ۰۳/۷۷%، ۹/۷۶%، ۴۲/۶۸% و ۱۵/۴۰% کاهش را نشان دادند. ارقام نیز از لحاظ کلیه صفات مذکور رفتار مشابهی را نشان دادند. رقم زرفام در کلیه صفات بالاترین مقادیر را به استثنای عملکرد روغن دارا بود. تجزیه واریانس داده ها هم چنین نشان داد که شوری میزان پرولین، پروتئین و قند ارقام را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد (۰۰۱/۰>P).بیشترین غلظت قند و پروتئین در تیمار شاهد و کمترین آنها در تیمار ۱۲ دسی زیمنس بر متر مشاهده گردید. در مقابل با افزایش شوری غلظت پرولین نیز افزایش یافت. بر اساس شاخص های مقاومت GMP،  MP و STI رقم زرفام در بالاترین سطح قرار داشت و به عنوان رقم مقاوم شناخته شد.

Keywords:

Quantitative and qualitative parameters , Salinity , Tolerance indices , Canola , صفات کمی و کیفی , شوری , شاخص های مقاومت , کلزا