بررسی اثر موتاژنیسیتی آلاینده های هوای تهران به روش آزمون AMES

با توجه به توسعه روز افزون تکنولوژی و استفاده بشر از سوخت‌های مختلف، مرتباً بر مقدار آلاینده‌های محیط زیست افزوده می‌شود. بحث آلودگی هوا، به جهت نقشی که در سلامتی افراد جامعه به خصوص کودکان دارد، اهمیت پیدا کرده است. مطالعات انجام شده در سایر کشورها مشخص کرده است که ذرات حاصل از سوخت‌ موتورهای بنزینی و دیزلی دارای مقادیر زیادی از عوامل جهش‌زا و سرطان‌زا از جمله هیدروکربن‌های حلقوی آروماتیک (PAHs) هستند. جهت بررسی جهش‌زایی این مواد و سایر مواد آلی موجود در آلاینده‌های هوا، روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آسان‌ترین، سریع‌ترین و کم‌خرج‌ترین آن‌ها، آزمون Ames می‌باشد. این آزمون در سال 1967 توسط دکتر Bruce N. Ames ارائه شد. در این آزمون از سوش‌های مختلف باکتری سالمونلا تیفی موریوم استفاده می‌شود که هرکدام از این‌ها به نوعی دستکاری ژنتیکی شده‌اند. به طوری که در محیط فاقد هیستیدین قادر به رشد نیستند. در صورتی که ماده مورد آزمون،‌به همراه این باکتری در محیط فاقد هیستیدین (گلوکز مینیمال) کشت داده شود، اگر ماده جهش‌زا باشد باکتری جهش می‌یابد و در نتیجه قادر خواهد بود که هیستیدین مورد نیاز خود را ساخته و شروع به رشد نماید. نتایج به دست آمده با این روش نشان داده است که حدود 83% از موادی‌که توسط این روش جهش‌زا شناخته می‌شوند، سرطان‌زا هستند. در تحقیق حاضر نیز از این روش استفاده گردید. ابتدا در طی سه فصل بهار، تابستان و پائیز،‌تعداد 76 نمونه هوا توسط دستگاه High Volume Sampler بر روی فیلترهای فایبرگلاس جمع‌آوری گردید. سپس مواد آلی موجود در نمونه‌ها توسط ماده دی کلرومتان و به وسیله دستگاه سوکسله استخراج گردید. باکتری‌های مورد استفاده (TA98 & TA100) نیز طی مکاتبه‌ای با دکتر Ames از آمریکا تهیه شد. و توسط آزمون‌های مربوطه ژنوتیپ سوش‌ها تایید گردید. سپس نمونه‌های استخراج شده، در سه غلظت (0/8، 1/6 و 3/2 میکروگرم بر 100 میکرولیتر حلال) به روش آزمون Ames مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون، نشانگر وجود مواد جهش‌زا در آلاینده‌های هوای تهران بود. نتایج به دست آمده از سوش TA100 نشانگر این بود که در هر سه غلظت مورد آزمون، نسبت جهش‌زایی مواد آلی در فصل پاییز بیشتر از فصل بهار و در فصل بهار بیشتر از فصل تابستان بود. ولی در سوش TA98 این نتایج در غلظت 0/8 متفاوت بود. به طوری که در این غلظت، نسبت جهش‌زایی در فصل بهار بیشتر از سایر فصول بود. مقایسه نتایج به دست آمده با نتایج تحقیقات در کشورهای دیگر، نشان می‌داد که در برخی موارد میزان جهش‌زایی آلاینده‌های هوای تهران بیشتر از این کشورها بود و این می‌تواند برای مسئولین زنگ خطری باشد تا جهت کاهش میزان آلودگی هوا به خصوص در شهر تهران، تلاش بیشتری نمایند.

Keywords:

ایمز , موتاژنیسیتی , هوا , آلاینده , تهران