ارزیابی تغییرات اقلیم دیرینه به کمک ردیاب شیمیایی کلر در رسوبات منطقه غیر‎ ‎اشباع دشت اردبیل

در این تحقیق با روش ردیاب شیمیایی، ارتباط فرایندهای بارش، نفوذ و هیدروژئولوژی در دوره های مختلف گذشته به منظور تعیین دوره های اقلیمی دیرینه، در دشت اردبیل ارزیابی شده است. وقوع خشک و ترسالی های متوالی در دوره های گذشته، در این روش با ارزیابی پروفیل های کلراید در شش پروفیل حفرشده در دشت اردبیل، مشخص شد. برای معین ­شدن زمان وقوع خشک و ترسالی ها در اعماق پروفیل ها، سن آب های قرارگرفته در اعماق خاک به وسیله معادله و منحنی های مربوط، محاسبه شده که سن برآورد شده املاح رسوبات دشت اردبیل در روش رابطه ادموند-آلیسون از ۷۳۷ سال در پروفیل ایمیچه تا ۴۵۱۱ سال در پروفیل قره­لر متغیر بود. در ۱۱۰۰ سال اخیر، دو ترسالی و دو خشکسالی عمده ثبت شد. آخرین خشکسالی در ۱۱۶ سال پیش با ۲۰۲ میلی متر بارش و دومین خشکسالی در ۴۷۳ سال پیش با ۸۳ میلی متر بارش برآورد شد. در همین دوره آخرین ترسالی در ۲۱۰ سال پیش با ۴۵۱ میلی متر بارش و دومین ترسالی در ۷۳۵ سال پیش با ۷۰۳ میلی متر بارش ثبت شد که این ترسالی بیشترین مقدار بارش برآورد شده در کل دوره ۳۶۰۰ به دست آمده بوده است. دشت اردبیل از ۱۱۰۰ تا ۲۹۰۰ سال پیش به مدت ۱۸۰۰ سال یک خشکسالی متوسط را تجربه کرده که نشان دهنده طولانی بودن دوره های خشکسالی ها در این دشت است. در دوره ۲۹۰۰ تا ۳۵۵۰ سال پیش دوره ترسالی با نوساناتی اتفاق افتاده است. با توجه به این موضوع منطقه اردبیل یک روند به سوی خشک سالی در پیش دارد. البته در این روند خشکسالی، دوره های تر و خشکسالی با تغییرات اقلیمی کمتر، می تواند اتفاق بیافتد.

Keywords:

اقلیم دیرینه , ترسالی , دشت اردبیل , خشکسالی , ردیاب شیمیایی کلر , سن آب