تحلیل آثار تاب آوری بر سرزندگی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی در شهرستان دیواندره

خانوارهای روستایی به دلیل وابستگی معیشت آنان به بخش کشاورزی بیش از سایر قشرهای جامعه از خشکسالی ها آسیب دیده اند. تعداد زیادی از آنان به دلیل نبود تاب آوری مناسب از بخش کشاورزی خارج شده اند و سرزندگی و نشاط خود را از دست داده اند. هدف کلی این پژوهش، تحلیل آثار تاب آوری بر سرزندگی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی است. این پژوهش ازنظر ماهیت، هدف و گردآوری داده ها به ترتیب کمی، کاربردی و جزو پژوهش های توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوارهای روستایی کشاورزان کوچک مقیاس در روستاهای شهرستان دیواندره است (N= ۱۰۰۹۹). با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، حجم نمونه ۱۶۴ نفر به دست آمد که برای افزایش اعتبار یافته ها، تعداد ۱۹۵ پرسش نامه بین اعضای جامعه آماری توزیع و درنهایت ۱۸۰ پرسش نامه تکمیل و بازگردانده شد. روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای (بخش های مختلف، طبقه در نظر گرفته شد) با انتساب متناسب است. ابزار اصلی پژوهش، پرسش نامه است که روایی آن را تعدادی از متخصصان و روایی سازه و پایایی آن را ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تایید کرده اند (α>۰.۷). تجزیه وتحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار SPSS و Lisrel۸.۵۴ انجام شد. نتایج نشان داد خانوارهای مطالعه شده ازنظر سرزندگی و تاب آوری وضعیت مناسبی ندارند؛ همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان داد بین تمامی ابعاد تاب آوری (آمادگی، واکنش، بازتوانی و بازسازی و پیشگیری) خانوارهای مطالعه شده و سرزندگی آنان رابطه ای مثبت و معنا دار وجود دارد؛ علاوه بر این نتایج مدل سازی معادلات ساختاری پژوهش نشان داد ابعاد تاب آوری با ضریب تبیین ۶۹درصد (γ= ۰.۸۳, t= ۷.۴۴)، اثر مثبت و معنا داری بر سرزندگی خانوارهای مدنظر دارد. با توجه به اینکه بیشتر پژوهش های انجام شده در زمینه سرزندگی در جوامع صنعتی و شهری انجام شده و تاکنون پژوهشی درزمینه سرزندگی جوامع روستایی در شرایط خشکسالی انجام نشده است، بنابراین جنبه ای نوآورانه برای پژوهش حاضر محسوب می شود.

Keywords:

سرزندگی , تاب آوری , نشاط اجتماعی , خشکسالی , سازگاری