بررسی اثرهای ایجاد همگرایی اقتصادی بین ایران و اتحادیه های اقتصادی (رویکردی بر دادههای تابلویی)

بنا بر اذعان گات، رشد منطقه گرایی و میل به ایجاد اتحادیه اقتصادی روز به روز گسترش یافته به طوری که امروزه کمتر کشوری می توان یافت که عضوی از اتحادیه نباشد. تلقی تجارت به عنوان موتور توسعه باعث شده هر آنچه در گسترش مبادلات تجاری نقش دارد ازسوی کشورها استقبال شود. توافقات تجاری ترجیحی به مثابه جلوه ای از این امر، جایگاه ویژه ای در اقتصاد بین الملل از آن خود ساخته اند. PTA ها در واقع نوعی هماهنگی در تعرفه را برای کشورهای عضو به ارمغان می آورند که می توانند گامی در جهت یکپارچگی اقتصادی تلقی گردند. البته همان طور که از گسترش یا خلق تجارت به عنوان تاثیر مثبت PTA یاد می شود، از انحراف تجاری آن نیز نباید غافل بود. بنابراین، تاثیرات این توافقات قابل بررسی هستند. بدین منظور، این مطالعه آثار سه اتحادیه ECO ,D۸ و EU را بر جریان تجاری ایران بررسی می کند. از آنجایی که این مطالعه روابط تجاری کشورهای متفاوتی را در نظر گرفته، ناهمگنی بین آنها استفاده از روش های معمول اقتصادسنجی را با نااطمینانی همراه ساخته لذا، در جهت رفع این امر روش داده های تابلویی پیشنهاد شده است. همراه با این روش، الگوی جاذبه به منظور شناسایی متغیرهای اصلی و توضیح دهنده الگو در اساس کار قرار گرفت. بر اساس نتایج این مطالعه، مجموعGDP صادرکننده و واردکننده، جمعیت صادرکننده فاصله و Linder (به عنوان جانشینی از تفاوت ساختار اقتصادی) متغیرهای توضیح دهنده جریان تجاری ایران و شرکای تجاری اش شناخته می شوند. همچنین درجه بازی اقتصاد نقشی مثبت برجریان تجاری ایفا می کند. در بررسی اثرهای توافقات مذکور مشخص گردیدECO نقش چشمگیری در یکپارچگی بین اعضا نداشته ضمن اینکه D۸ دارای اثر خلق تجاری بوده و EU انحراف تجاری را سبب شده است.