سیر تحول پیشوند استمرار از فارسی باستان تا فارسی نو
Publish place: Iranian Studies، Vol: 11، Issue: 2
Publish Year: 1399
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 609
This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- I'm the author of the paper
Export:
Document National Code:
JR_JOLR-11-2_012
Index date: 16 May 2021
سیر تحول پیشوند استمرار از فارسی باستان تا فارسی نو abstract
در گذشته زبان فارسی، پیشوندهای فعلی کارکردهای گوناگونی بر عهده داشتند، از جمله کارکرد قیدی و گاهی هم معنای اصلی فعل را گسترش یا محدود یا به کلی دگرگون میکردند. غالب پیشوندهای فعلی در اصل هم به جای قید به کار میرفتهاند و هم به عنوان حرف اضافه. در دوره میانه زبان فارسی، از کارکردهای نقشی آنها به تدریج کاسته شده و زبان به سمت تحلیلیشدگی پیش رفته و پیشوندهای فعلی کمتر باعث تغییر معنای واژگانی فعل شدهاند. به دیگر سخن، به صورت پیشوندهای تثبیتشده و غیرزایا در دوره میانه و سپس در دوره بعدی ظاهر شدهاند. این صورتهای زبانی در روند تحول زبان فارسی، غالبا دستوری شدهاند و نقشهای گوناگون دستوری را بر عهده گرفتهاند. یکی از این صورتهای واژگانی، پیشوند «می» در زبان فارسی امروز است که چنین روندی را پشت سر گذاشته و موضوع این مقاله هم بررسی تحولات تاریخی و نقش آن در زبان فارسی امروز است. در فارسی امروز، «می» بهعنوان پیشوند تصریفی با افعال ماضی و مضارع همراه میشود و نمود استمرار یا عادت را بازنمایی میکند. در این مقاله، سیر تحول «می» از دوره باستان تا فارسی امروز بررسی میشود و به کارکردهای آن در ادوار مختلف زبان فارسی اشاره میگردد. این پیشوند بازمانده صورت *hamaiwa در دوره باستان است که به صورت hamē به فارسی میانه رسیده است. hamē در فارسی میانه قید به معنی «همیشه» است و نمود استمرار و عادت را بازنمایی کرده و جای ثابتی در جمله نداشته و در جایگاههای گوناگون به کار رفته است. در متون ادب فارسی، این پیشوند به صورت «همی» و «می» باقی مانده و به تدریج به فعل جمله نزدیک شده و طی روند دستوریشدگی، کارکرد پیشوند تصریفی بر عهده گرفته است. در فارسی امروز، «می» علاوه بر نمود استمرار و عادت، برای بازنمایی مفاهیم وجهی نیز کاربرد دارد. در جملاتی که مفهوم آرزوی تحققنیافته و فرض نامحقق را بیان میکنند، این پیشوند به فعل ماضی افزوده میشود و کارکرد وجهی بر عهده میگیرد. بدینترتیب، پیشوند «می» که پیشتر روند دستوریشدگی را طی کرده و از مقوله قیدی به پیشوند تصریفی بدل شده و بازنمایی نمود استمرار و عادت را بر عهده گرفته است، در فارسی امروز، دستوریتر شده و در بازنمایی وجه نیز نقش ایفا کرده است.
سیر تحول پیشوند استمرار از فارسی باستان تا فارسی نو Keywords:
سیر تحول پیشوند استمرار از فارسی باستان تا فارسی نو authors
فتانه یوسفی
دانشجوی دکتری زبان های باستانی ایران، دانشگاه آزاد تهران مرکزی، تهران، ایران.
مجتبی منشی زاده
استاد گروه زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
فرح زاهدی
استادیار پژوهشی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تهران، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :