اندازه گیری و تجزیه رشد بهره وری کل عوامل تولید در صنعت گاوداری های شیری ایران

زمینه مطالعاتی: امروزه بهبود بهره­وری به عنوان بهترین و کارآمدترین روش دستیابی به رشد اقتصادی با توجه به کمیابی منابع تولیدی مطرح است. مدیریت بهره­وری مستلزم شناخت اجزاء و تحلیل تغییرات آن در پروسه توسعه است. هدف: مطالعه حاضر با هدف اندازه­گیری و تجزیه روند تغییرات بهره­وری گاوداری­های شیری صنعتی صورت گرفت. روش کار: این مطالعه با استفاده از روش تحلیل پوششی داده­ها و شاخص هیکس مورستین به محاسبه و تجزیه بهره­وری کل عوامل تولید می­پردازد. آمار و اطلاعات مورد استفاده تحقیق از نتایج طرح آمارگیری نمونه­ای گاوداری­های صنعتی استان­های کشور طی سال­های ۹۲-۱۳۶۹­ جمع­آوری گردید. نتایج: نتایج نشان داد که در طی دوره ۷۵-۱۳۶۹ شاخص رشد قیمت ستاده به رشد قیمت نهاده (TT) نسبت به سال پایه (۱۳۶۹) حدود ۸۶ درصد افزایش یافته که این دوره با کاهش شاخص بهره­وری کل عوامل تولید ((TFP به میزان ۱۵ درصد همراه بوده است. بررسی شاخص TFP نیز حاکی از آن است که شاخص مذکور ابتدا سیر نزولی و سپس سیر صعودی داشته است و علیرغم نوسانات موجود در طی دوره زمانی ۹۲-۱۳۶۹، به طور متوسط نسبت به سال پایه حدود ۱۵ درصد افزایش یافته است. کارایی بهره­وری کل عوامل تولید (TFPE) از سال ۱۳۶۹ تا سال ۱۳۹۲ روند کاهشی داشته و از ۵۲۱/۰ در سال ۱۳۶۹ به ۲۴۸/۰ در سال ۱۳۹۲ کاهش یافته است. همچنین ارزیابی و تحلیل منابع تغییرات TFP نشان داد که در دهه­ی ۱۳۷۰ مهم­ترین جزء تغییرات TFP، کارایی مقیاس پسماند ستاده­گرا (ROSE) و در طی نیمه دوم دوره مطالعه، تغییرات تکنولوژی به عنوان یکی از اصلی­ترین عناصر تغییرات TFP گاوداری­های شیری صنعتی کشور محسوب می­شود. نتیجه­گیری نهایی: همین امر نشان می دهد که برای افزایش بهره وری، بایستی توجه به ترویج تکنولوژی مد نظر قرار گیرد تا بتواند در فرآیند تولید ثمربخش باشد. در مجموع توسعه و ترویج نمادهای تکنولوژی از جمله گاوهای اصلاح نژاد شده، خدمات تلقیح مصنوعی و انتقال جنین و همچنین افزایش مقیاس تولید از طریق اعمال سیاست­های تشویقی و حمایت از واحدهای تولیدی بزرگ می­تواند به ارتقاء بهره­وری عوامل تولیدی منجر شود.

Keywords:

بهره وری کل عوامل تولید , شاخص هیکس مورستین , کارایی بهره وری , کارایی مقیاس پسماند , گاوداری شیری