مبانی، اهداف و اصول تربیت دینی دانش آموزان مبتنی بر پذیرش دورهرمنوتیک میان افکار، احوال و اعمال در حکمت متعالیه

رسیدن به قرائت جدید و کامل­تری از حکمت متعالیه در خصوص ارتباط میان مولفه­های افکار، احوال و اعمال و چگونگی آن در پیامدهای الگوی تربیت­دینی در آموزش­وپرورش، هدف از نگارش این مقاله است. در نگاه رایج، افکار انسان بر احوال و احوال او بر اعمالش موثر است. چنین به نظر می­رسد که در برداشت فوق که به­صورت­دیدگاهی غالب درآمده است، رابطه افکار، احوال و اعمال، یک­جانبه و خطی است و پیامد آن، اهمیت دادن به کلاس­های نظری و تاکید بر محتوای آموزشی برای تربیت دینی خواهد بود که تاکنون نتایج ارزنده­ای به همراه نداشته است. این مقاله با این پرسش اصلی که "دیدگاه انسان­شناختی صدرالدین شیرازی در خصوص رابطه میان افکار، احوال و اعمال، چه اشارات تربیتی درزمینه مبانی، اهداف­ و اصول تربیت دینی فراهم می­نماید؟"، نظر ملاصدرا را دراین باره بررسی نموده و در راستای تدوین الگوی تربیت دینی بر این اساس، برآمده است. دست­آوردهای این پژوهش، حاکی از آن بوده است که صدرالمتالهین میان سه مولفه یادشده، معتقد به تاثیر و تاثر متقابل و هم سنگ است و به عبارت دیگر، قائل به دورهرمنوتیک میان سه مولفه افکار، احوال و اعمال است؛ بنابراین، در حکمت متعالیه، نه تنها نگاه خطی جایگاهی درخور ندارد، بلکه تاثیرات چند سویه مولفه­ها و ارتقای وجود آدمی در این سیر رو به تزاید، مورد تاکید است. با توجه به چنین رویکردی، مبانی، اهداف و اصول تربیت دینی موردنظر ملاصدرا نیز به­جای تربیت شناخت محور و یک سویه، بر تعلیم و تربیت چند سویه و چندجانبه نگر تاکید دارد.  

Keywords:

religious education , Mulla Sadra , thoughts , states , actions , students , تربیت دینی , صدرالمتالهین , دورهرمنوتیک , افکار , احوال , اعمال