تحول در سیاست منطقه ای عربستان؛ آورده های ملک سلمان

هدف از این مقاله بررسی سطح و ویژگی های تغییر صورت گرفته در سیاست خارجی عربستان سعودی است. در مورد این گزاره که سیاست خارجی عربستان شاهد تحولاتی کم سابقه است، اجماعی در ادبیات موضوع دیده می شود، اما محوریت تغییر (چرایی وقوع)، سطح تغییر (اصول یا ابزارها) و جایگاه بازیگران اصلی (ایران و ایالات متحده) در آن، اختلافات جدی برانگیخته است. فهم سه مولف یادشده، به ویژه مولف بنیادین چرایی وقوع تغییر، چهارچوبی برای ارزیابی و دسته بندی بروندادهای سیاست خارجی عربستان به دست می دهد. به همین دلیل فرضیه های متنوعی در پاسخ به چرایی وقوع تغییر مطرح شده است. از آنجا که پاسخ به این پرسش برای تبیین دو مولفه دیگر (سطح تغییر و جایگاه بازیگران اصلی در آن) محوری است، نویسنده پس از پرداختن به فرضیه های موجود، این فرضیه را مطرح می کند که تلاش برای حفظ و تحکیم جایگاه منطقه ای (در کوتاه و میان مدت) و ارتقای آن (در بلندمدت) در نظم متحول منطقه ای و بین المللی در کانون تحولات سیاست خارجی عربستان جای دارد. با بررسی این فرضیه، به الگویی رسیدیم که در سه محور به سیاست خارجی نوین عربستان جهت می دهد: تضاد با ایران و تضعیف جایگاه منطقه ای آن؛ تنزل ضرورت تطابق اولویت های سعودی با رویکرد امریکا؛ و حرکت در چهارچوب نهادین با هدف مشروعیت بخشی به سیاست های عربستان و مشروعیت زدایی از کنش رقبا و دشمنان.

Keywords:

عربستان سعودی , سیاست خارجی عربستان , اتحاد استراتژیک عربستان – امریکا , روابط ایران و عربستان