رویکرد آیت االله سید محمد باقر صدر و آیت االله مصباح یزدی در نظریه دموکراسی و حق رای

نامداران بسیاری نقش مردم در حکومت و جامعه و نیز مردم سالاری دینی یا واژه بهنوعی مترادف آن را موردنظر قرا دادهاند و در این راستا، اندیشمندانی مانند آیت الله مصباح یزدی و سید محمدباقر صدر، به توجیه نظری این نقش در عرصه حکومت اسلامی و بسط آن پرداخته اند. به نظر میرسد آنان از دریچه دو مکتب فکری - سیاسی ریشه دار قم و نجف نقش مردم در امر حکومت را تشریح کرده اند. فریضه چنین احتمال علمی میتواند ما را به چهارچوب ها و اهداف نظری مردمسالاری دینی در اندیشه سیاسی شیعه رهنمون شود. دموکراسی و بنیادهای نظری دارای تفاوتها و شباهت های با مبحث ولایت فقیه از دیدگاه برخی از صاحبنظران است. ویژگی های ذاتی ولایت فقیه به عنوان حکومت وفادار به اسلام با دموکراسی عرفی یا وفادار به حقوق بشر تفاوت خواهد داشت. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی نظرات دو تن از فقهای نامدار در این عرصه، به این مطلب میرسد که ازیک طرف تحقق دموکراسی و ارکان آن به شیوه نظامهای عرفی و حقوق بشری، در نظامهای ایدئولوژیک دست نیافتنی است ؟از طرف دیگر، بین دیدگاه آنان در مورد مفهوم دموکراسی و ارکان آن و راهکارهای تحقق آنها، تفاوتی مشاهده نمیشود، زیرا هر دو طیف دموکراسی و ارکان آن را مقید به نظریه ولایت فقیه و نظام ولایی میدانند و در راستای تحقق آن معنا میکنند؟ سوال از ماهیت حکومت اسلامی ارتباط تنگاتنگی با موضوع مردم و جایگاه ایشان در نظام سیاسی دارد، به همین دلیل اندیشمندان سیاسی مسلمان در این خصوص مطالب متعددی را منتشر و نظریه های مختلفی ارائه نموده اند. در این میان میتوان به اندیشه سیاسی مانند آیت الله مصباح یزدی و آیت الله سید محمدباقر صدر اشاره داشت. آیت الله صدر با اشاره با طرح نظریه خلافت سیاسی انسان تلاش دارد به نوعی بین مشروعیت الهی و نقش محوری انسان در تاسیس و استقرار حکومت اسلامی جمع نماید. آیت الله صدر با تاکید بر حق تکوینی انسانها در عرصه عمل سیاسی، مشروعیت حکومت اسلامی را با نقش مردم فهم و تحلیل کرده است؟

Keywords:

دموکراسی , رای , مصباح , صدر , اسلام