بررسی تاثیر هلنیسم بر ساختار شهر ایرانی در دوره سلوکیان و تبیین ویژگیهای شهرسازی آن

پس از زوال امپراتوری هخامنشی توسط اسکندر مقدونی، وی در جهت تداوم فرمانروایی و تحکیم حکومت خود، شهرهای نوبنیاد متعددی را بنا کرد که آنها را اسکندریه میخواندند. ساخت این شهرها، مهاجرت یونانیان و مقدونیان را به دنبال داشت که سبب امتزاج بزرگی از فرهنگهای غربی و شرقی آن روزگاران شد که در نهایت منجر به شکل گیری شهر پارسی- هلنی گردید که تاثیرات عمدهای بر ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردمان آن نواحی به وجود آورد. جانشینان اسکندر، سلوکیان نیز برای اداره قلمرو پهناور خود و به پیروی از سیاست های اسکندر شهرهایی را در ایران، بین النهرین، سوریه و آسیای صغیر احداث یا تجدید بنا نمودند. این پژوهش، با هدف بررسی سیاستهای شهرسازی اسکندر مقدونی و شهرسازی شهرهای سلوکی و تاثیرات آن بر زندگی مردم و تحلیل ساختار فرمی شهرها و کاربرد آنها در جهت بازشناسی شیوه شهرسازی این دوره انجام شده است. بدین منظور از روش مطالعات کتابخانه ای و اسنادی بر مبنای منابع اصیل و اولیه شهرسازی دوره سلوکی، متون مرجع، منابع تاریخی و تحقیقات استفاده شده است. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان میدهد که ساخت و سازمان فضایی شهرهای ایرانی در دوره سلوکیان غالبا دارای پلانهایی مربع شکل و شطرنجی با خیابانهای عمودبرهم است که عمدتا در کنار راه های ارتباطی و نقاط سوق الجیشی شکل گرفته و برخی دارای ورزشگاه، سالن تئاتر و بازار بودند که در آنها سنت های یونانی حفظ می شده است. شهرهای این دوره نسبت به دوره های قبل بهداشت بهتری داشتند و به دلیل ایجاد راه ها، بهسازی و نوسازی آنها سرعت در ارتباطات و حمل و نقل به عالی ترین درجه ی خود رسیده بود. در این دوره برای طراحی معابر و منازل، مقیاس انسانی مبنا قرار گرفت.

Keywords:

شهر ایرانی , شهر سلوکی , تاریخ شهر , هلنیسم , شهرسازی , سازمان فضایی , سلوکیان , ایران